Maddeyi Niteleyen Özellikler-3. Sınıf Fen Bilimleri

MADDEYİ NİTELEYEN ÖZELLİKLER VE MADDENİN KULLANIM ALANLARI

A.MADDEYİ NİTELEYEN ÖZELLİKLER

Çevremizde gördüğümüz canlı ve cansız nesnelerin tümü maddedir. Taş, su, hava, masa, ağaç vs. Çevremizde gördüğümüz bu maddeleri duyu organlarımızla algılar ve bu algılamalara dayanarak niteleme yaparız. Maddeleri nitelendirirken acı-tatlı gibi birbirine zıt kelime çiftlerinden yararlanırız.

1.ACI-TATLI: Ağzımıza aldığımızda bazı maddeler dilimizde tatlı bir tat bırakırken bazı maddeler de acı tat bir tat bırakır. Örneğin; şeker yediğimizde şeker tatlı gelirken, biber yediğimizde acı bir tat alırız.

 2.YUMUŞAK-SERT: Çevremizdeki maddelere dokunduğumuzda bazılarının sert bazılarının ise yumuşak olduğunu fark ederiz. Örneğin; sokaktaki bir taşa dokunduğumuzda taşın sert olduğunu taşı çizemediğimizi üzerine herhangi bir şey yapamadığımızı görürüz. Fakat pamuğa dokunduğumuzda pamuk yumuşaktır. Onu parçalayabiliriz.

  3.SAYDAM-OPAK: Bazı maddeler ışığı geçirirken bazıları ışığın geçmesine izin vermez. Örneğin; gözlük camları ışığı geçirir. Böyle maddelere saydam madde denir. Fakat tahta gibi maddelerden ışık geçmez. Böyle maddelere ise opak madde denir.

        

 4.PARLAK-MAT: Altın gibi ışığı tam yansıtan maddelere parlak madde denir. Buna karşılık kumaş gibi ışığı tam olarak yansıtmayan maddelere ise mat madde denir.

 5.SAĞLAM-KIRILGAN: Demir gibi kolayca kırılıp parçalanmayan maddelere sağlam madde denir. Porselen kase gibi dayanıklılığı az olan parçalanan maddelere ise kırılgan madde denir.

6.ESNEK-BERK: Lastik gibi kolayca bükülebilen, bırakıldığında eski haline gelebilen maddelere esnek madde denir. Tahta gibi bükülemeyen maddelere ise berk madde denir.

7.PÜRÜZLÜ-PÜRÜZSÜZ: Elimizi yüzeyinde kolayca gezdirip, kaydırabildiğimiz maddeler pürüzsüz, elimizi kaydıramadığımız maddeler ise pürüzlü maddelerdir. Örneğin; masa pürüzsüz, halı pürüzlü maddedir.

 

8.SUDA BATMA-SUDA YÜZME: Suya attığımızda suyun dibinde duran maddeler suda batan, suyun yüzeyinde duran maddeler suda yüzen maddelerdir. Örneğin; bir kase suyun içine bir plastik kapak ve bir taş attığımızda; taş suda batar, plastik kapak ise suda yüzer.

  

9.SUDA ISLANANLAR-SUDA ISLANMAYANLAR: Havlu, peçete gibi maddeler su ile temas ettiklerinde içlerine su çeker ve ıslanırlar. Plastik, taş gibi maddeler ise su çekmeyip ıslanmazlar.

  

 10.MIKNATIS İLE ÇEKİLME-ÇEKİLMEME: Demir, çelik, nikel gibi maddelere mıknatıs tutulduğunda mıknatıs bu maddeleri çekerken, cam, tahta gibi maddelere tutulduğunda mıknatıs bu maddeleri çekmez.

11.RENK-KOKU: Maddeler farklı renkte olabildikleri gibi aynı renkte de olabilirler. Böyle durumlarda bu maddeleri kokularından ayırabiliriz. Örneğin; şeker, tuz ve un aynı renkte fakat kokularda olan maddelerdir.

B.MADDELERİN KULLANIM ALANLARI

Çevremizde gördüğümüz her madde hayatımızda birçok alanda kullanılmaktadır. Maddeleri evde, sokakta, iş yerlerinde vs. kullanmaktayız. Maddeleri kullanırken nitelikleri göz önünde bulundurulur. Örneğin evimizin pencerelerinde cam kullanırız. Çünkü hem dışarıyı görmek hem de güneş ışığının evimize girmesini isteriz. Maddeler kullanım alanlarına göre adlandırılırken madde, cisim, malzeme, eşya ve alet gibi isimler alır.

 

1.MADDE: Çevremizde gördüğümüz her şey maddedir. Su, elma, sıra, masa, taş vs.

                                                      

2.CİSİM: Maddelerin şekil verilmiş haline cisim denir. Dolayısıyla söz konusu şekil verme olduğu için ve sadece katı maddelere şekil verilebileceği için cisimler katıdır. Örneğin; cama şekil vererek oluşturulan cam bir sürahi bir cisimdir.

                                                                                           

3.MALZEME: Bir maddenin ya da cismin oluşması aşamasında kullanılan her bir maddeye malzeme denir. Örneğin; hamur yaparken kullanılan malzemeler; su, un, maya, tuz.

                                                    

4.EŞYA: Uzun süre kullanılan, yıpranan fakat tükenmeyen nesnelere eşya denir. Örneğin; evimizdeki televizyon, koltuk takımı, buzdolabı birer eşyadır.

                                                                                            

5.ALET: Meslek gruplarının bazı maddelere şekil vermek için kullandığı nesnelere alet denir. Örneğin; terzinin kullandığı makas, marangozun kullandığı çekiç birer alettir.