4. Sınıf Sosyal Bilgiler Geçmişimi Öğreniyorum Ünitesi Konu Anlatımı Ders Özeti

GEÇMİŞİMİ ÖĞRENİYORUM

Aile:Anne,baba ve çocuklardan oluşan toplumun en küçük birimine denir.Anne,baba ve çocuklardan oluşan aile çekirdek ailedir.Anne,Baba,çocuklar,dede, anneanne,babaanneden   oluşan aile geniş ailedir.

Akraba:Kanbağı veya evlilik bağı yoluyla ailedeki bireylerin birbirine bağlılığıdır.Aile tıpkı bir ağaç gibi aynı kökten(soydan)gelip dallara ayrılır.

                                        Yakın Akrabalarımızı Tanıyalım

Babamızın annesi:Babaanne      -    Annemizin annesi:Anneanne   -      Anne ve babamızın babası:DedeBabamızın kız kardeşi:Hala        -     Babamızın erkek kardeşi:Amca(emmi)

Annemizin kız kardeşi:Teyze     -     Annemizin erkek kardeşi:Dayı

Soru:Aşağıdakilerden hangisi bir akrabalık bağı ifade etmez?

A)Dayı                      B)Hala                             C)Amca                           D)Arkadaş

                                             Sözlü Tarih Metodu

    Ailemizin geçmişini,nereden geldiğimizi,kim olduğumuzu,atalarımızın yaşantılarını öğrenmenin yöntemlerinden biri de çeşitli sorular hazırlayarak bunları ailenin en yaşlı üyesine sormaktır.Verilen cevaplar ya bir not defterine ya da bir ses kayıt cihazına kaydedilir.Bu yönteme sözlü tarih çalışması veya görüşme denir.

Sözlü tarih çalışması yaparken şunlara dikkat etmeliyiz.

1.Görüşmede yanımıza kalem,not defteri,fotoğraf makinesi ve ses kayıt cihazı almalıyız.

2.Görüşeceğimiz kişiler babaannemiz veya dedemiz gibi ailemizin büyüklerinden olmalıdır.

3.Görüşme öncesi (Nerelisiniz?,Ne iş yapıyorsunuz?,Küçükken nerede yaşadınız?,İlk çocuğunuz ne zaman dünyaya geldi?,Hangi işle uğraştınız?...)gibi soru listesi hazırlanmalıdır.

4.Görüşme yapılırken görüşmenin amacı hakkında bilgi verilmeli,sorular anlaşılır olmalı, ses kayıt cihazına veya not defterine kaydedilmelidir.

5.Tutulan notlar,çekilen fotoğraflar ve ses kayıt cihazındaki kayıtlar konu bütünlüğüne göre düzenli sıraya konulup rapor şeklinde bir kağıda aktarılmalıdır.

                                                   GEÇMİŞTEN GELENLER

    Büyüklerimizden bize kalan giysi,mektup,diploma,eşya,fotoğraf ve kitaplar ailemiz hakkında bize çok şeyler anlatır.Geçmişimizi öğrenmemizi sağlayan,büyüklerimizden kalan eşya,belge gibi nesnelere Kanıt denir.Geçmişimizi aydınlatan kanıtlar şunlardır:

1.Eski fotoğraflar  2.Eski mektuplar  3.Eski ev eşyaları 4.Madalyalar 5.Karneler,diplomalar

                                                          KÜLTÜREL ÖGELERİMİZ

Milli Kültür:Milletleri birbirinden ayıran farklı özellikleri vardır.Gelenek,dil,giyim,sanat gibi unsurlar o topluma özgüdür ve o toplumun kültürünü oluştururlar.

                                    A.GELENEK VE GÖRENEKLERİMİZ

Töre(örf):Bir toplumun temelini oluşturan temel ögelerdir.Örnek:Vatan sevgisi gibi..

Gelenek(Anane):Geçmişten bu yana herkesin kabul edip uyguladığı davranışlardır.Örnek:Evlilik töreni

                                   B.GELENEKSEL SANATLARIMIZ

İnsan var olduğundan beri sadece eşyaları üretmemiş,aynı zamanda bu eşyaları süslemiştir.Estetik duygular el sanatlarını ortaya çıkarmıştır.Bize özgü el sanatları şunlardır:

Hattatlık(yazma sanatı),çinicilik,halı ve kilim dokumacılığı,minyatür

                                      C.MİMARİMİZ

 Türk Milleti geçmişten günümüze kadar ev,cami,köprü,hamam,saray,kale,kervansaray gibi mimari yapılar yapmışlardır.Süleymaniye Camii,Safranbolu evleri,Edirne Selimiye Camii,Doğu Beyazıt İshak Paşa Sarayı gibi.

                                        D.SÖZLÜ-YAZILI ESERLERİMİZ

İnsanlar geçmişten beri yaşadıklarını,duygularını,hissettiklerini sözlü ya da yazılı olarak anlatmışlardır.Şiirler,masallar,türküler,tekerlemeler,maniler sözlü ve yazılı eserlerimizdir.

                                        E.YİYECEK VE GİYECEKLERİMİZ

   Ülkemiz 7 coğrafi bölgeye ayrılmıştır.Hatırlayalım.(Marmara Bölgesi-Ege Bölgesi-Akdeniz Bölgesi-Karadeniz Bölgesi-İç Anadolu Bölgesi-Doğu Anadolu Bölgesi- Güneydoğu Anadolu Bölgesi)

   Ülkemizin her bölgesinde yetiştirilen ürünler farklılık gösterir.Ürünlerin farklılığı yemek çeşitlerini de zenginleştirmiştir.Örneğin Kayseri’de mantı,Adıyaman’da çiğ köfte,Gaziantep ve Şanlıurfa’da kebap çeşitleri,Bartın Amasra Salatası,Safranbolu lokumu,Kefir ve yoğurt gibi ürünler Türk kültürüne aittir.

   Farklı renk ve desendeki şalvar,peştemal,bindallı gibi yöresel giysilerimiz günümüzde çoğunlukla halk oyunlarında yaşatılmaktadır.                              

                                          DÜNDEN BUGÜNE KÜLTÜRÜMÜZ

     Kültürel ögeler bir nesilden bir nesile aktarılırken teknoloji ve sanayileşmenin etkisiyle günümüze değişerek gelmiştir.Örneğin önceleri gelinler at üzerinde düğün evine giderlermiş,şimdi ise otomobil ile gitmektedirler.Milli benliğimizin,birlik ve beraberliğimizin devam etmesi için milli ögelerin yaşatılması gerekir.Örneğin milli bayramlarımız,Nevruz Bayramı kutlamaları bu geleneklerin yaşatıldığının kanıtıdır.GEÇMİŞTEKİ OYUNLARIMIZ

Cirit,Okçuluk,Yağlı Güreş,Karaguni(Bir tür saklambaç oyunu),Tepük(Futbolun ilk hali),Kuzurcuk

                                          ATATÜRK’ÜN ÖNDERLİĞİNDE MİLLİ MÜCADELE

Atatürk 1881 yılında Selanik’te doğdu.Annesi Zübeyde Hanım,babası Ali Rıza Bey’dir.Atatürk’ün okuduğu okullar sırasıyla şöyledir:

1.Mahalle mektebi 2.Şemsi Efendi İlkokulu 3.Selanik Askeri Rüştiyesi(ortaokul) 4.Manastır Askeri İdadisi(lise) 5.Harp Okulu  6.Harp Akademisi

 1911 li yıllarda sömürgeci (Başkasının hakkını yiyen,çalan,gaspeden,işgal eden)bir devlet olan İtalya,

Osmanlı Devleti’nin toprakları olan şimdiki Libya ülkesinin Trablusgarp şehrine saldırdı.Mustafa Kemal ve arkadaşları gizlice Trablusgarp’a gidip yerli halkı örgütlemiş ve başarılı savaşlar yapmışlardır.

    Mustafa Kemal burada Binbaşılığa yükselmiştir.Balkan Savaşları’ndan sonra Mustafa Kemal Sofya Askeri ateşeliğine atandı.1.Dünya Savaşı öncesi yarbay oldu.1.Dünya Savaşı’nın en önemli cephesi olan Çanakkale’de Fransız,İngiliz ve Anzaklara karşı Albay rütbesiyle Conkbayırı ve Anafartalar gibi mevkilerde savaştı,düşmanın ilerleyişini durdurdu.

   1.Dünya Savaşı 1914-1918 yılları arasında devam etmiştir.Osmanlı Devleti 1.Dünya Savaşı’ndan beraber savaştığı devletlerle (Almanya-Avusturya-Macaristan-Bulgaristan)yenik çıkmış ve savaş sonunda 30 Ekim 1918’de Mondros Ateşkes Antlaşması’nı imzalamak zorunda kalmıştır.Çok ağır şartları olan Mondros Ateşkes Antlaşması’na göre yurdumuz kısa zamanda düşmanlar tarafından işgal edilmeye başlanmıştır.

  19 Mayıs 1919’da Bandırma Vapuru ile Samsun’a giden Mustafa Kemal,işgal edilen ülkemizi kurtarmak için yeni bir milli mücadele başlatmıştır.19 Mayıs 1919 Milli Mücade’nin(Kurtuluş Savaşı’nın)başladığı gündür.Mustafa Kemal Paşa,milli birlik ve beraberliği sağlamak ve halkı düşman işgaline karşı protesto etmelerini sağlamak amacıyla Havza Genelgesi ve Amasya Genelgesi’ni yayımladı. 23 Temmuz 1919 ‘da Erzurum Kongresi’nde Mustafa Kemal’in başkanlığında yurdun kurtarılması için bazı kararlar alındı.Ardından ülkenin her tarafından seçilerek gelen delegelerle

4 Eylül 1919’da Sivas Kongresi toplandı.Sivas Kongresi’de ülke savunması için yararlı faaliyetler yapan cemiyetler Anadolu ve Rumeli Müdafa-i Hukuk Cemiyeti altında birleştirilmiş ve Mustafa Kemal’in başkanlığında Temsil Heyeti oluşturulmuştur.Temsil Heyeti 27 Aralık 1919’da  Ankara’ya gelmiş ve burayı Milli Mücadele(Kurtuluş Savaşı)nin merkezi yapmıştır.

  23 Nisan 1920’de TBMM kuruldu.Mustafa Kemal meclis başkanı seçildi.10 Ağustos 1920’de Osmanlı Devleti’nin imzalamak zorunda kaldığı SEVR ANTLAŞMASI’na göre Anadolu parçalanıyor ve Türk milletine yaşama hakkı tanımıyordu.Sevr antlaşmasını kabul etmeyen TBMM düzenli ordu kurdu ve Doğu Cephesinde Kazım Karabekir Komutasındaki ordumuz Ermeni ordusunu yurdumuzdan kovdu.Güney cephesinde Urfa,Antep,Maraş halklarının katıldığı mücadelede Ermeniler ve Fransızlar ülkemizi terk etmek zorunda kaldılar.Batı cephesinde Ege Bölgesi’ni işgal eden Yunanlılara karşı 1.İnönü,2.İnönü,Kütahya-Eskişehir,Sakarya,Büyük Taarruz ve Başkomutanlık savaşları yapıldı. Yunanlılar denize döküldü.30 Ağustos 1922 Başkomutanlık Savaşı’yla Yunanlılar kesin yenilgiye uğradılar.9 Eylül günü İzmir’in de kurtarılmasıyla yurdumuz düşman askerinden tamamen temizlenmiş oldu.Lozan Antlaşmasına göre ülkemizin sınırları çizilmiş oldu ve 29 Ekim 1923’te Cumhuriyet ilan edilerek Osmanlı Devleti’mizin adı Türkiye Cumhuriyeti olarak kurulmuştur.