Geçmişimi Öğreniyorum Ünitesi Konu Anlatımı - 4. Sınıf Sosyal Bilgiler

AİLEMİN TARİHİ

Anne ,baba ve çocuklardan oluşan topluluğa aile denir.

       Kan ya da evlilik yoluyla birbirine bağlı olan insanlara akraba (hısım) denir.

Ailelerin geçmişi evlilikler ,akrabalık ilişkileri ,doğumlar ,ölümler ve göçlerden oluşur.

        Aile tarihini oluşturmanın bir yolu da ailemizin soyağacını oluşturmaktır.

Bir ailenin kökenini gösteren ağaç şeklindeki tabloya soy ağacı denir. Soy ağacı  “ şecere ” olarak da adlandırılır.

 Tarih

Geçmişte yaşanmış önemli olayları yer ve zaman göstererek anlatan bilim dalına  tarih denir.

Sözlü tarih

Belli bir olayı yaşamış veya buna tanıklık etmiş kişilerin yaşadıklarını sözlü olarak anlatmalarına sözlü tarih  denir.

Yazılı  tarih

Tarihi bilgilerden ,belgelerden yararlanılarak yazılan tarihe yazılı tarih denir.

*  İlk yazıyı M.Ö. 3200 yıllarında Sümerler buldular.

*  Eski mısırlıların kullandığı yazıya hiyeroglif denir .

*  Türkler dahil bir çok ülkenin kullandığı alfabeye Latin alfabesi denir.
Yurdumuzda ,1 Kasım 1928 tarihinde ,Harf İnkılabı ile Arap harfleri yerine Latin harfleri kullanılmaya başlandı.

Aile Tarihi

Aile tarihi, üyesi olduğumuz ailenin ya da seçtiğimiz başka bir ailenin geçmişinin ayrıntılı olarak incelenmesidir.

       Aile tarihi hazırlarken genellikle sözlü tarih yöntemi kullanılır.

Sözlü tarih ,belli bir olayı yaşamış veya buna tanıklık etmiş kişilerle söyleşiler yapılmasıdır.

      Aile Tarihi Oluştururken

*  Sözlü tarih ,

*  Kaynaklardan , (Fotoğraflar , Mektuplar , Koleksiyonlar , Belgeler , Kıyafetler , Çeşitli ev eşyaları..)  yararlanırız

       Aile Tarihi  İle Toplumun

*  Çocuk yetiştirme usulleri ,

*  Evlenme gelenekleri ,
*  Aile ve akrabalık ilişkileri ,                                                     

*  Ekonomik faaliyetler ,                                                        

*  Göçlerin nasıl gerçekleştiği ,                                                                 

*  Göç edilen yerlerdeki  kurdukları hayatlar,

*  Toplumsal değer ve zevklerin değişimi hakkında bilgi edinilebilir.

       Sözlü  Tarih   Basamakları

*  Görüşme yapılacak  kişinin belirlenmesi ,
*  Soruların belirlenmesi ,                                                                     

*  Görüşme sırasında kullanılacak araç ve gereçlerin hazırlanması,                                                                            

*  Görüşme yerinin ve zamanının belirlenmesi ,                     

*  Görüşmenin yapılması ,                                                           

*  Görüşme kayıtlarının düzenlenerek rapor haline getirilmesi.

KÜLTÜREL ZENGİNLİĞİMİZ

       Bir milletin tarihsel gelişme süreci içinde meydana getirdiği maddi ve manevi değerlerin bütününe kültür denir.

       Bir toplumu diğer toplumlardan ayıran kültürel değerlere  milli kültür denir.

Bir milletin en değerli varlıklarından biri kültür öğeleridir. Bizler bu öğeleri tanımalı, yaşatmalıyız.

Atatürk, millî kültürün korunması ve gelişmesine çok önem vermiştir. Bunun için;

Türk dilinin, bilim ve kültürünün gelişmesi için, Harf   İnkılabı yapmıştır.

Her yaştan insanın okuma yazma öğrenmesi için, okuma yazma seferberliği başlatmıştır.

Atatürk’ün emriyle Türk Tarih Kurumu ve Türk Dil Kurumu kurulmuştur.

Atatürk, millî kültürümüze ait eserlerin korunması ve yeni kuşaklara aktarılması için müzeler kurulmasını sağlamıştır.

Atatürk “Millî kültürümüzü çağdaş uygarlık seviyesinin üstüne çıkaracağız.” sözleriyle kültürümüzü koruyarak gelişmemizi söylemiştir.

Kültürü   Oluşturan    Öğeler

Dünyada yaşayan milletleri birbirinden ayıran özellikler vardır.

1 – Gelenek ve göreneklerimiz

2 – Halk oyunları                   3 – Yemekler ,

4 – Mimari eserler ,                5 – Giyim kuşam ,

6 – Dil,din ,                           7 – El sanatları

8 – Yazılı ve sözlü edebiyat ürünleri
kültürel ögelerdir.

         1-Gelenek ve Görenekler :

       Geçmişten günümüze aktarılan, toplumun benimseyip uyguladığı  değerlere  gelenek denir.. *Ayrıca toplumda uyulması beklenen davranışlardır.

       Bir şeyi eskiden beri görüldüğü gibi yapma alışkanlığına görenek denir.

*  Büyüklerin ellerini öpme,

*  Evlenme töreni,

*  Düğünde takı takma,

*  Geline kına yapılması,

*  Asker uğurlama,

*  Sünnet düğünü

        2-  Mimari Eserler

Geçmişten bugüne gelen;

*  Camiler, *   Evler, *  Hanlar, *   Hamamlar, *  Saraylar, *   Köprüler, *  Çeşmelerdir.

   3-El Sanatlarımız

Ülkemizin her yöresi, birbirinden farklı zengin el işlemeleri ile doludur.

*  Halı ve kilim dokuma, 

*  Nakışlar, danteller  ,
 *  Bakırcılık, 

*  Çinicilik, 

* Ebru sanatı,
 *  Minyatür el sanatları      vb.

 4-Dil

       Her milletin kendine ait bir dili vardır.

       Yazılı ve sözlü eserler ;masallar ,şiirler, tekerlemeler ,atasözleri ,deyimler ,ninniler, bilmeceler ,türküler ,hikâyeler ,gölge oyunu , destanlar yer alır.

*  Hz. Mevlana

*  Keloğlan

*  Nasreddin Hoca

*  Yunus Emre

*  Köroğlu

*  Dede Korkut

*  Aşık Veysel

*  Karacaoğlan

*  Neşet Ertaş   gibi önemli kişiler kültürümüzü yansıtan önemli kişilerdendir.

5 – Giyim

Geleneksel kıyafetleri en çok halk oyunları ekiplerinde görmekteyiz. Bunun yanı sıra bazı yörelerimizde giyilmeye devam eden ,

*  Şalvar, *  Entari, *  Takke, *  Kuşak,
*  Peştamal gibi giysiler milli kültürümüzü yansıtır.

6 – Yemekler

       Ülkemizin farklı yörelerine ait yemekler Türk mutfağını dünyaya tanıtan Türk kültürünü yansıtır. *Yoğurdu dünyaya Türkler tanıtmıştır.
* Aynı şekilde ayran da Türklerin dünyaya armağan ettiği bir içecektir.                                           

*Kahve ülkemizde yetişmez, ancak pişiriliş şeklinden dolayı  “ Türk kahvesi “ dünyaca tanınır.

*  Kahve

*  Lokum  

*  Baklava

*  Ayran

*  Şalgam

*  Kebap

*  Köfte

*  Lahmacun   gibi yemeklerde milli kültürümüzü yansıtır.

7 – Oyunlar

*  Cirit

*  Güreş

*  Okçuluk

*  Binicilik (atçılık)                                                                             

 *  Yağlı güreş gibi oyunlar milli kültürümüzü oluşturur.

Cirit: İki takım olarak, atın üzerinde koşturup, birbirlerine değnek  isabet ettirmeye çalışılır. Bu spor güvenlik ve savunma ihtiyacından doğmuştur.

Okçuluk: Kültürümüzün önemli parçalarından biri ok ve yaydır. Ateşli silahların icadından önce savaşlarda kullanılmaktaydı. Okçuluğu ustaca kullanan atalarımız bu sporu dünyaya yaymışlardır.

Yağlı  Güreş :  Geleneksel bir spordur.
*Edirne  Kırkpınar yağlı güreşleri hala her yıl yapılmaktadır.
( Pehlivan : Güreşenlere verilen isim.

Er Meydanı :Güreşin yapıldığı alan.

Peşrev  : Güreşçilerin ısınma hareketine denir. Cazgır : Yağlı güreşlerdeki tüm pehlivanları seyircilere tanıtan, onları güreşe başlatan kişidir.

Binicilik  (atçılık) : Binicilik en eski ata sporlarımızdan biridir.

8 – Bayramlar

Milli ve dini bakımdan önemli olan günlere bayram denir.

Dinî bayramlarda(Kurban Bayramı-Ramazan Bayramı) ziyaretler yapılır.
Büyüklerin elleri öpülür. Dargınlar barışır. Akrabalık ve dostluk bağları güçlenir.
 Küçüklere;  şeker, mendil, para verilir.

Millî bayramları da coşku içinde kutlarız. Millî bayramlar birlik ve beraberlik duygumuzu güçlendirir.

9 – Eşyalar

Geçmişte kullanılan eşyaların bazıları günümüzde hala kullanılmakta bazıları da günün şartlarına göre değişime uğramıştır.

*  Yayık(ayran yapılan makine veya kap)
*  Bindallı (kına gecelerinde giyilen giysi)

*  Şalvar   *  Çeyiz

*  Ney(üflemeli bir çalgı) *  Halı dokuma

*  Çinicilik    *  Tezhip(kitap süsleme sanatı)

*  Hat(harfleri farklı şekillerde yazma sanatı)      

*  Saz

10 – Halk  Oyunları

Müzik eşliğinde ,özel kıyafetlerle özel günlerde toplu olarak sergilenen oyunlara halk oyunları denir.

*  Zeybek  →  Ege Bölgesi
*  Halay  →  Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi

*  Horon  →  Karadeniz Bölgesi

*  Ata Bar  →  Kuzeydoğu Anadolu Bölgesi

*  Hora  →  Trakya Bölgesi

*  Karşılama  →  Trakya ve Marmara Bölgesi

*  Kaşık  →  İç Anadolu Bölgesi