5. Sınıf Sosyal Bilgiler 7. Ünite Bir Ülke Bir Bayrak Konusu Anlatımı - Ders Özeti

7. ÜNİTE: BİR ÜLKE BİR BAYRAK

            Ünite İle İlgili Kavramlar:

Anayasa:Bir devletin yönetimini belirten, yasama, yürütme, yargı güçlerinin nasıl kullanılacağını gösteren, yurttaşların haklarını bildiren temel yasaya anayasa denir.

Yasa (Kanun):Toplumsal düzeni sağlamak amacıyla devlet tarafından konulan kurallara yasa denir.

Kamu:Bir ülke sınırları içinde yaşayan halkın tümüne kamu denir.

     İnsan hakları anayasa, yasalar, tüzükler, yönetmelikler ve sözleşmelerle güvence altına alınmıştır.

     Görevliler yetkilerini yasalara göre kullanır, bireyler yasalar karşısında eşit haklara sahiptir ve yasalar herkes için geçerlidir.

     Yasalara uymayanlar adalet ve eşitlik ilkesi ile yargılanır.

ANAYASALAR ve ÖZELLİKLERİ

ANAYASALAR	ÖZELLİKLERİ
1921 ANAYASASI (TEŞKİLATI ESASİ)	v  Kurtuluş Savaşı devam ederken hazırlanmıştır. v  24 maddeden oluşur. v  Kısa anayasadır, hak ve özgürlüklere yer vermemiştir. v  Yasama yürütme yargı güçleri TBMM'de toplanmıştır.( Güçler Birliği ilkesi) v  Milli Egemenlik ilkesinin kabul edildiği ilk anayasadır. v  En kısa süren anayasadır. (3 yıl)
1924 ANAYASASI	v  Cumhuriyet döneminin ilk anayasasıdır. v  En uzun süreli anayasadır. v  1937 yılında Atatürk ilkeleri bu anayasaya girmiştir. v  Kişi hak ve özgürlükleri kabul edilmiştir. v  Yasama, yürütme yetkisi meclise;yargı bağımsız mahkemelere aittir.

1961 ANAYASASI	v  İnsan hak ve özgürlüklerine en fazla veren, özgürlükçü anayasadır. v  Yasama, yürütme, yargı güçleri birbirinden ayrılmıştır. (Güçler Ayrılığı) v  Sosyal devlet özelliği ön plandadır.
1982 ANAYASASI	v  Günümüzde kullandığımız anayasadır. v  1961 Anayasasının özgürlüklerini kısıtlamıştır. v  Değişiklikler yapılmıştır ve günümüze kadar gelmiştir.

            Merkeze Bağlı Yönetim Birimleri:

            1- İl Yönetimi:İller valiler tarafından yönetilir. Türkiye'de 81 il vardır.

            2- İlçe yönetimi:İlçelerkaymakamlar tarafından yönetilir. Türkiye'de 957 ilçe vardır.

 Vali:İl yönetiminin başında bulunur. Valiler,İçişleri Bakanlığının teklifi, Bakanlar Kurulu'nun kararı ve Cumhurbaşkanı'nın onayı ile atanır.

Valiler, İçişleri Bakanlığı'na bağlı olarak çalışır.İllerde bakanlıklara bağlı müdürlükler valinin emrindedir.

            Valinin Görevleri:

   İl yönetiminin başıdır,ilde devletin ve hükümetin temsilcisidir.

   Mahkeme veaskeri birliklerin dışında,kaymakamlığa ve köy idarelerine bağlı yerleri denetler.

   Yasa, yönetmelik,bakanlar kurulu kararları ve bakanlık emirlerini uygular.

   İlin kültür,eğitim,sağlık, ulaşım ve ekonomik alanlarda gelişip kalkınması sağlar.

   İldeki huzur ve güvenliği sağlar.

   İl idare kurulu çalışmalarına başkanlık eder.

   Halkındilek ve ihtiyaçlarını gözden geçirir, gereğini yapar.

   İldeki vatandaşların yönetim ile ilgili istek ve şikayetlerini dinler.

   Yabancıların başvuru ve ziyaretlerini kabul eder.

   Bayram törenlerine başkanlıkeder, halkın bayramını kutlar.

            Kaymakam:İlçe yönetiminin başında bulunur. Kaymakamlar, İçişleri Bakanlığı encümen müdürlerinin teklif etmesi, bakanın uygun görmesi ve cumhurbaşkanının onayı ile atanır.

            İlçe yönetimi, bakanlıklar ve il müdürlerinin uzantısı olan müdürlüklerden oluşur vekaymakam başkanlığında toplanır.

            Kaymakamın Görevleri:

   İlçede hükümeti temsil eder,hükümet adına yasalar, yönetmelikler ve hükümet kararlarını uygular.

   Validen aldığı emirleri yerine getirir.

   İlçedeki halkın mal ve can güvenliğini sağlar.

   İlçedeki halkın dertlerini dinler, ihtiyaçlarını yerine getirir.

   Milli bayramlarda ilçedeki törenlere başkanlık eder.

   İlçenin gelişip kalkınması için çalışmalar yapar.

            Devletin Görevleri:

   Türk ulusunun bağımsızlığını ve bütünlüğünü korumak

   Cumhuriyeti ve demokrasiyi korumak

   Bireylerin huzurunu, rahat ve mutluluğunu sağlamak

   Kişilerin temel hak ve özgürlüklerini korumak

   İnsanın maddi ve manevi varlığının gelişmesi için uygun koşullar hazırlamak

            Merkezi Yönetim Birimleri: Cumhurbaşkanı, Başbakan ve Bakanlar Kurulundan oluşur.

            Merkezi Yönetimin YardımcıBirimleri: Danıştay, Sayıştay,Devlet Planlama Teşkilatı ve         Milli Güvenlik Kurulundan oluşur.

            Sayıştay:Merkezi yönetim bütçesindeki kamu idarelerinin gelir ve giderlerini denetleyen kurumdur.

            Danıştay:Yürütme organının inceleme ve danışma organı olan, yönetimi yargı yoluyla denetleyen kuruluştur.

BAKANLIKLAR ve GÖREVLERİ

BAKANLIK ADI	GÖREVLERİ
MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI (MEB)	v  Öğretim programlarını planlayıp yürütür. v  Okulöncesi, İlköğretim ve Ortaöğretim kurumlarını açar. v  Türk vatandaşlarının yurtdışındaki eğitim öğretim işlerini yürütür.
DIŞİŞLERİ BAKANLIĞI	v  Ülkemizin yabancı devletlerve uluslararası kuruluşlarla ilişkilerini yürütür. v  Ülkemiz vatandaşlarının yabancı devletlerle olan görüşmeleriniyürütür. v  Yabancı devletler ve uluslararası kuruluşlar arasındaki ilişkileri takip eder.
İÇİŞLERİ BAKANLIĞI	v  Ülkemizin iç güvenliğini, kamu düzenini ve toplum huzurunu sağlar. v  Nüfus ve vatandaşlık hizmetlerini yürütür. v  Sınır ve kıyı güvenliğini sağlar. v  Karayollarında trafiği düzenler ve denetler. v  Suçluları takip eder, yakalar.
SAĞLIK BAKANLIĞI	v  Toplum sağlığı konusunda koruyucu sağlık hizmetleri sağlar. v  Gıda ürünlerini denetler, iş yerlerine çalışma izni verir. v  Bulaşıcı ve salgın hastalıklar ile ilgili serum, ilaç üretir. v  Kanser, verem ve sıtma ile mücadele eder.
ADALET BAKANLIĞI	v  Mahkemeleri açar, adaletle ilgili planlama yapar. v  Ceza ve tutukevlerinin yönetimini yapar, sorunlarını çözer. v  Adaletle ilgili yabancı ülkelerle ilgili işlemleri yürütür.
KÜLTÜR ve TURİZM BAKANLIĞI	v  Kültür ve turizm ile ilgili yönlendirme yapar, işbirliğinde bulunur. v  Tarihi ve kültürel varlıkları korur. v  Türkiye'nin turistik varlıklarını tanıtır.

DEVLET ORGANLARI

BİLGİ NOTU:Cumhuriyet’in ilanından sonra ilk meclis başkanımız ve cumhurbaşkanımız Mustafa Kemal Atatürk, ilk başbakanımız İsmet İnönü'dür.

            BİLGİ NOTU: Anayasamıza göre milli marşımız olan“İstiklal Marşı”,başkentimiz olan “Ankara”bayrağımız olan “Türk bayrağı” değiştirilemez, değiştirilmesi teklif dahi edilemez.

BAĞIMSIZLIK SEMBOLLERİMİZ

            

Türkiye Büyük Millet Meclisi:Milli mücadele sırasında 23 Nisan 1920’de açılan TBMM ulusal egemenlik sembolümüzdür.

            

Bayrağımız:Ay yıldızlı, al bayraktır.Kırmızı renk hakimiyeti,beyaz renk güç, adalet ve temizliği ifade eder.

            Bayrağımızın şekli, 29 Mayıs 1936’da çıkarılan “Bayrak Kanunu” ile belirlenmiştir.

           

Başkentimiz: Türkiye'nin başkenti Ankara'dır. 13 Ekim 1923 tarihinde başkent ilan edilmiştir.

Milli Marşımız:Milli marşımız İstiklal Marşı'dır.Marşımızınyazarı Mehmet Akif Ersoy’dur.           12 Mart 1921 tarihinde kabul edilmiştir. 1930’da Osmanlı Zeki Üngör tarafından bestelenmiştir.

            

Anayasamız:Milletin ideal yaşam tarzını yansıttığı için bağımsızlık sembolümüzdür.

            

Paramız (Türk Lirası):Ulusal bağımsızlık sembolümüzdür.Ülkemizin para birimi Türk Lirası (TL)’dir.

            

Cumhurbaşkanlığı Forsu:Ulusal bağımsızlık sembolüdür.Kenarlardaki 16 yıldız tarihte kurulan 16 Türk devletini, ortadaki büyük yıldız ülkemizi temsil eder.