Zeliş kitap özeti

Zeliş

(Necati Cumalı)

KİTABIN ADI : ZELİŞ
YAZAR : NECATİ CUMALI
YAYIN EVİ : Cumhuriyet Kitap Kulübü
BASIM YILI : Aralık 1998

KİTABIN KONUSU

Kitapta bir köylü kızının Cemal adlı bir delikanlıya duyduğu aşk ve onları ayırmaya çalışan insanlarla geçen olayları anlatmaktadır.

KİTABIN ÖZETİ

Zeliş genç bir köylü kızıdır.Geçimlerini tütüncülük ile sağlamaktadır. Zeliş bir gün evde otururken keçileri urganını koparır ve biraz uzakta oturan komşularının tarlasının bir bölümüne zarar verir. Zeliş keçisinin kaçtığını anlar ve etrafta onu arar.Keçisinin girdiği tarlada Cemal isimli bir genç ile tanışır. Birbirlerinden etkilenirler. Sürekli birbirlerini düşünmekten kendilerini alıkoyamazlar. Fakat Zeliş’in babası Recep ,Zeliş’i arkadaşı Bekir ile evlendirmeye söz vermiştir. Aslında Bekir’e borçludur ve bu yüzden Zeliş’i Bekir’e vermek istemektedir. Zeliş ise bu olyların farkında değildir.

Bir gün o yöredeki halkın bir araya gelip eğlendikleri bir gece Zeliş le Cemal sürekli gözgöze geldiler ve birbirleri ile konuşabilmek için kendilerinde cesaret aradılar.Daha sonra kendilerini toparladılar ve kalabalıktan ayrılıp kimsenin olmadığı bir yerde bir araya geldiler. Recep ise Zeliş ‘i bir an önce Bekir ile evlendirmeyi planlamaktadır. O yörede yaşayan Yaşar adlı bir genç Zeliş ile Cemalin birbirlerni sevdiğini fark eder ve onları ayırabilmek için ortalığa bir çok dedikodu yayar. Bekir ise söylentilere oldukça kızmıştır.Zeliş ‘in ona karşı davranışları ise söylentileri doğrulamaktadır.

Cemal ile Zeliş köydeki dedikodular.yüzünden aileleri tarafından sıkıştırılmışlardır.Bu yüzden de mektuplaşmaya başlarlar.Bir süre sonra Cemal’in Zeliş ‘i kaçıracağı dedikodusu bütün yöreyi sardı.Bu sırada o yörede sevilmeyen Fehmi Has isimli birisi ve Yaşar ,Bekir’i Zeliş ‘ i kaçırmak konusunda ikna ettiler.Zeliş’im babası kaçırma işinin kendisinin göremeyeceği bir yerde gerçekleşirse bu olaya göz yumacağını söyledi.Böylece babası da kızının kaçırılmasına izin verdi dedirtmeyecekti.

Bekir ve arkadaşları bu planı kurarak araba bile bulmuşlardı.Zeliş’i kaçırmak için evden uzaklaşmasını bekliyorlardı.Zeliş’in kardeşi Rabiya ise arabayı görmüş,koşturarak kaçırılacağını ablasına haber vermişti.Zeliş ise evden çıkıp doğruca Cemal’in evine koşmaya başladı.Cemali bir an önce bulup kaçmaları gerekiyordu.Cemal ,Zeliş ‘in koşturarak geldiğini görmüş ve durumu anlamıştı.Cemal Zeliş ‘in kolundan tutup dağlara doğru kaçmaya başladılar.Gözden kaybolduklarında akşam olmuştu.Cemal geceyi geçirebilmek için bir tanıdık bulması gerektiğine karar verdi.Geceyi askerde olan çocukluk arkadaşının evinde geçirmeye karar verdiler.Bekir ve arkadaşları Cemal hakkında suç duyurusunda bulundular.Cemal’in bu işi babası ile planladığını ve Cemal ile babasının kızı birlikte kaçırdıklarını söylediler.Böylece Cemal’in babasını hapse attırıp Cemal’i ortaya çıkarmayı planlıyorlardı.Fakat olylar onların istediği gibi gitmedi.Cemal’in babası onu çok seven bir arkadaşı sayesinde hapisten çıkarıldı.

Zeliş ile Cemal ise zengin bir çiftçinin yanında çalışmaya başladılar.Onlara işveren bu adam bir süre sonra onların evden kaçtıklarını anlar ve onları jandarmaya ihbar eder.Jandarma Cemal’i tutuklar ve hapse atar.

Cemal’in duruşmasında Zeliş ,Bekir ve arkadaşlarının bütün yaptıklarını anlatır.Bu olaylara seyirci olan iki ailenin tanıdıkları Receb ‘i şikayetini geri çekmesi için ikna ederler.Böylece Cemal kurtuldu ve Zeliş ile evlendiler.

ANAFİKRİ

İnsanlar çocuklarını istemedikleri biri ile evlendirmeye zorlamamalı ,onların isteklerine kulak vermeli ,birbirlerini seven iki genci ayırmaya çalışmamalıdırlar.

KİTAPTAKİ ŞAHISLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ

ZELİŞ : 16, 17 yaşlarında oldukça iyi kalpli ,çalışmayı seven ,kimseden korkmayan genç bir kız .

CEMAL : Zeliş’in sevdiği delikanlı .

RECEP : Zeliş’in babası .Recep,Zeliş’i kendi menfaatleri doğrultusunda evlendirmeye çalıştığı için anlayışşız bir baba rolündedir.

FEHMİ HAS : O çevrede sevilmeyen içkici ve kumarbaz bir insan.

YAŞAR : Zeliş’e aşık olan bir delikanlı .Zeliş ile Cemal’i birbirinden ayırmaya çalışan kötü bir insan karakterini canlandırmaktadır.

ŞAHSİ GÖRÜŞ

Kitapta aşık olan iki gencin birbirlerine duydukları sevgi çok güzel bir şekilde anlatılmıştır:Yaşanılan olaylar oldukça sade ve anlaşılır biçimde anlatılmıştır.

YAZAR HAKKINDA BİLGİ

Necati Cumalı ,1921 Yunanistan doğumludur.Şair,öykücü ve oyun yazarıdır.Ürün verdiği türlerin hepsinde başarı göstermiştir.Oyunları en çok sahnelenen Türk yazarlarından birisidir.Ortaöğretimini İzmir Atatürk Lisesi ,yüksek öğretimini Ankara Hukuk Fakültesinde tamamladı.Milli Eğitim Bakanlığı Güzel Sanatlar Genel Müdürlüğ’ünde çalıştı.İzmir ve Urla’da avukatlık ,ardından iki yıl Paris Basın Ataşeliğin’de memurluk ve İstanbul Radyosu’nda redaktörlük yaptı.

Sevgi,sevinç,özlem gibi bireyin güncel kaygılarıyla birlikte,çağın toplumsal sorunlarını da ele aldı.Cumalı roman ve öykülerinde özellikle Ege yöresindeki kasaba ve kırsal kesim insanlarının sorunlarını işledi.Tütün zamanı,Zeliş,Yağmurlar ve Topraklar,Acı Tütün,Ay Büyürken Uyuyamam,Yağmurlu Deniz,Tufandan Önce önemli yapıtlarıdır.