1. Ekonomi ve Ekonomik Faaliyetler
Bir ürünün kullanıma hazır hale getirilmesine Üretim denir. Örneğin, bir çiftçinin tarlasına tohum ekerek buğday elde etmesi bir üretim sürecidir.
Üretilen ürünlerin tüketicilere ulaştırılması işlemine ise Dağıtım denir. (Buğdaydan üretilen unun ekmek haline getirilmesi ve fırınlarda bizlere ulaştırılması dağıtım sürecidir)
Üretilen ekmeğin sofralarımızda yenmesi ise Tüketim olarak adlandırılır.
Bir ürünün, malın vb. alım, satımına ise Ticaret denir.
Günlük yaşantımızı sürdürmek için birçok ürüne ihtiyaç duyarız. Her insan her ürünü üretemez. Üretilen ürünler karşılıklı satılırlar. İşte bu yukarıdaki örnekte olduğu gibi bir ürünün üretimden tüketiciye ulaşmasına kadar olan ilişkilerin tamamına ise Ekonomi denir. Ekonomi ile ilgili yapılan bütün faaliyetlere ise (üretim, dağıtım, tüketim vb.) Ekonomik Faaliyetler denir.
2. Ekonomik Faaliyetlerde Coğrafi Özelliklerin Etkisi
Ülkemizde çay üretimi sadece Karadeniz Bölgesi’nde yapılmaktadır. Çünkü çay üretimi bol yağış ister. Bu nedenler ülkemizde en fazla yağış alan bölge Karadeniz Bölgesi’nde yetişir. Aynı şekilde Doğu Anadolu Bölgesi’nde yükseklik fazla olduğu için tarımdan çok hayvancılık yapılır. Kısacası bir bölgedeki ekonomik faaliyetleri o bölgenin coğrafi yapısı, yer altı ve yer üstü zenginlikleri, iklimi, ulaşım yolları belirler. Yurdumuz coğrafi bölgelerinde yapılan ekonomik faaliyetleri temel özellikleri ile şöyle sıralayabiliriz:
Doğu Anadolu Bölgesi: İklim şartları sert olduğu için verimli alanlar azdır. Bu nedenle hayvancılık gelişmiştir.
Güneydoğu Anadolu Bölgesi: Geniş ovaları vardır. Pamuk sıcağı sevdiği için bu bölgede çok yetişir.
Akdeniz Bölgesi: İklim sıcak olduğu için turfandacılık gelişmiştir. Orman ürünleri de üretilir.
Ege Bölgesi: Hemen hemen her türlü bitki yetişir. Çünkü iklimi har türlü bitkinin yetişmesine uygundur. Üzüm, incir, zeytin üretimi fazladır.
İç Anadolu Bölgesi: Karasal iklim hüküm sürer. Yer yer geniş düzlükler ve ovalar vardır. Tarım ürünleri bol yetişir. Bu nedenle ülkemizin tahıl ambarı olarak anılan bölgesi İç Anadolu Bölgesi’dir.
Karadeniz Bölgesi: İklim çok yağışlı olduğu için geniş ormanlarla kaplıdır. Çay ve fındık bol üretilir. Orman ürünlerinden çeşitli ağaç ürünleri yapılır.
Marmara Bölgesi: Trakya bölümünde ayçiçeği yetiştirilir. Yine Marmara’nın güneyinde özellikle Balıkesir Gemlik bölgesinde zeytin üretimi oldukça fazladır.
Yurdumuzda yapılan başlıca ekonomik faaliyetler genel olarak şunlardır:
Hayvancılık
Yurdumuzda yaylalar ve çayırların geniş yer kaplaması hayvancılığa verilen önemi arttırmıştır. Yurdumuzun hemen hemen her bölgesinde hayvancılık yapılmaktadır. Yurdumuzda yetiştirilen hayvanların etinden, sütünden, yününden, yumurtasından yararlanılır. Halkımızın bir bölümü bu ürünleri satarak geçimini sağlarlar.
Yurdumuzda hayvancılık büyükbaş, küçükbaş, kümes hayvancılığı olarak sınıflandırılabilir. Ayrıca ipekböcekçiliği, arıcılık ve balıkçılıkta yine hayvancılığın türlerindendir.
Su Ürünleri
Yurdumuz üç tarafı denizlerle çevirili yarımadadır. Aynı zamanda ülkemiz sınırları içerisinde birçok nehir, göl ve baraj bulunmaktadır. Ancak buna rağmen su ürünleri üretimi ülke ekonomisinde çok etkin değildir. Balıkçılığın en çok yapıldığı denizimiz Karadeniz’dir. Yine Karadeniz’den sonra Marmara Denizi ve boğazlarda da balıkçılık bakımından önemlidir.
Denizlerimizde balıktan başka Bodrum, Marmaris kıyılarında sünger ve kabuklu deniz hayvanları el edilir.
Not: Devletimiz yurdumuzda hayvancılığın gelişmesi için Et Balık Kurumu’nu kurmuştur.
Orman ve Orman Ürünleri
Bol yağış alan bölgelerin doğal bitki örtüsü orman olduğu için başta Karadeniz Bölgesi olmak üzere Akdeniz, Ege ve Marmara bölgelerinde ormanlar geniş yer kaplamaktadır. Ormanlardan elde edilen kereste, odun, selüloz(kâğıt ham maddesi), gibi ürünler önemli ekonomik kaynaklardandır. Ancak maalesef yurdumuzda ormanlara gereken özen gösterilmemektedir. Bu durumda bize düşen gerek ekonomik kaynaklar açısından gerekse de dünyamızın akciğerleri olan ormanları korumak, ağaçlandırma çalışmaları yapmaktır.
Maden ve Enerji Kaynakları
Yer altıdan çıkarılan, ekonomik değeri yüksek olan minerallere Madendenir. Yurdumuz maden bakımından çeşitlilik gösterir. Linyit, krom, bakır, demir, bor, petrol, taş kömürü yurdumuzda çıkarılan önemli madenlerdendir. Yurdumuzda yaşayan halkın bir bölümü maden yataklarında çalışıp geçimlerini sağlamaktadır. Bu nedenle maden yataklarının bulunduğu yerlerde yerleşme ve nüfus artışı görülür.
Ülkemizde akarsular üzerinde barajlar kurularak yapılan hidroelektrik santrallerinden elde edilen enerji temel enerji kaynağımızdır. Su gücünden başka katı ve sıvı yakıtlardan da elektirk enerjisi sağlanır. Bunların dışında atom enerjisi, jeotermal(sıcak su) enerji, doğal gaz, güneş enerjisi gibi enerji türleri de yeni enerjiler arasında yer alır.
Turizm
Dinlenmek, gezmek, görmek ve bilgilenmek amacıyla yapılan gezilereTurizm, bu amaçla seyahat edenlere ise Turist denir.
Turizm ülkemizin önemli gelir kaynaklarındandır. Bunda ülkemizin iç tarafının denizlerle çevrili olmasının ve tarihi zenginliğin çok olmasının büyük katkısı vardır.
3. Meslekler
Bir kişinin yaşamını sürdürmek, geçimini sağlamak için sürekli yaptığı işeMeslek denir.
Meslekleri tanımak ve doğru meslek seçmek mutlu ve verimli olmak için önemlidir. Seçtiğimiz ve eğitimini alarak yaşam boyu sürdüreceğimiz mesleğin;
· Kişilik özelliklerimize,
· Yeteneklerimize,
· İlgilerimize,
· Beklentilerimize,
· Fiziksel özelliklerimize ve sağlık durumumuza uygun olması gerekir.
Doktor, avukat, mühendis, öğretmen gibi meslekler toplumsal ihtiyaçtan doğmuştur.
Bazı meslekler ise bölgeseldir. Örneğin, Akdeniz Bölgesinde seracılık geçerli meslek iken, Doğu Anadolu Bölgesinde geçerli değildir. Bunun nedeni bölgesel mesleklerde coğrafi bölgenin özelliklerinin etkili olmasıdır. Yani Akdeniz Bölgesi’nde sıcaklık ortalamasının Doğu Anadolu Bölgesi’ne göre yüksek olması seracılığın Akdeniz Bölgesi’nde yaygın olmasına sağlamıştır.
4. İnsan Etkisi, Üretim, İş Birliği
Üretim, insan emeği olmadan yapılamaz. Örneğin, bir konserve üretilirken ürünün tarlada yetiştirilmesi, fabrikalarda işlendikten sonra paketlenmesi, dağıtılması aşamalarında insan emeği vardır. Üretilen konserveden yiyecek yaparak tüketme de insan emeği vardır.
İnsanlar yalnızca emekleriyle üretime katkı sağlamazlar. Bazı insanlar maddi güçleriyle fabrika açarlar. Böylece yeni iş alanlarının oluşmasını sağlarlar.
Üretimin yapılabilmesi için ham madde, para, alet, makine ve insanlara ihtiyaç vardır. Bunlardan herhangi birinin yokluğu yada eksikliği üretimi olumsuz yönde etkiler, sorunlar yaşanır. Bu sorunların ortaya çıkmaması için işbirliği yapılır.
İşbirliği yalnızca sorun çözmek için değil, yeni girişimlerde bulunmak için de yapılır. Yani işbirliği yapmak yeni iş alanlarının oluşmasını sağlar.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder