5. Sınıf Cümlenin Temel Ögeleri Video Ders

5. Sınıf Türkçe Dersi Cümlenin Öğeleri Konu Anlatımı

CÜMLENİN ÖĞELERİ

      Cümleyi meydana getiren kelimelerin cümle içerisinde yüklendikleri görevlere öğe denir. Cümlede temel olarak 3 öğe bulunur. Yüklem, Özne, Tümleç. Bunlardan sadece yüklem tek başına kullanılırsa cümle değeri kazanır. Tek başına kullanılan özne veya tümleçler eksik cümle olur.

    1- YÜKLEM:

 Cümlede işi, oluşu, hareketi, yargıyı, bildiren kelimeler yüklem görevini üstlenirler. Sonda olursa kurallı, başta veya ortalarda yer alırsa devrik cümle olur. Cümlelerin yüklemi eylem (fiil) olursa eylem cümlesi, isim olursa isim cümlesi olurlar. İsim ya da fiil cümlesi olup olmadığını kelimenin köküne bakarak da bulabiliriz.

 Domates doğrarken yanlışlıkla elimi bıçakla kestim.

Yukarıdaki cümlenin yüklemi kestim kelimesidir, sonunda olduğu için kurallı bir cümledir. Tek başına kullanılırsa cümle olabilir. Basit olarak ne olmuş sorusuna cevaptır.

    2- ÖZNE: 

Cümledeki işi, oluşu, yargıyı, hareketi gerçekleştiren, yapan veya üzerine alan kelimelere özne denir. Cümlede özneyi bulmak için -kim?, -ne? sorularını sorarız. Yüklemi gerçekleştiren insansa kim sorusunu, insan dışı bir varlıksa (hayvan, bitki, cansız varlıkları) ne sorusu sorulur. Özne ismin hal ekini almaz, alırsa tümleç olur. Gerçekte var olduğu halde cümlede görülmeyen öznelere gizli özne denir.

    Turgut seni görmeye geldi.

Yukardaki cümlenin yüklemi geldi kelimesidir. Yükleme gelen kim sorusunu sorduğumuzda yanıtımız Turgut olduğundan bu cümlenin öznesi Turgut'tur.

3- TÜMLEÇ:

 Cümlede yüklemin anlamını yer, zaman, durum, olarak tamamlayan kelime gruplarının cümle içindeki görevi tümleçtir. Cümlenin anlamına ayrıntı katar. Tek başalarına kullanılırsa eksik cümle olur özne ve yüklem ile birlikte cümlenin anlamını zengin tutar.

   Yükleme nerede, kimde, kime, ne zaman, niçin, neden, nasıl, neyi, ne kadar, neyle, ne gibi soruları sorularak cümlede tümleci buluruz.

  Örn: Annemle babam Ankara'ya gidecekler.

 Yukarıdaki cümlede gidecekler kelimesi yüklemdir. Yükleme nereye sorusu sorulduğunda alınan cevap Ankara'ya olduğundan bu cümlenin tümleci Ankara'ya kelimesidir.

Daha ayrıntılı bilgi ve örnekler için videoyu izlemenizi tavsiye ederiz.

Tags:

• 2009
• 2010
• 4. Ve 5.Sınıf
• Bursluluk
• Çözümü
• Cü