CUMHURİYET DÖNEMİ TÜRK EDEBİYATININ GENEL ÖZELLİKLERİ
1 - Cumhuriyetin ilk yıllarında ölen bazı sanatçılar dışında Milli Edebiyatçılar, Beş Hececiler ve
Bağımsızlar olarak ele aldığımız şair ve yazar-lar sanat hayatlarına Cumhuriyet dönemi
Türk edebiyatında da devam etmişlerdir.
2 - 1923’ten 1940’a kadar devam eden dönemde Kurtuluş Savaşı’nın yarattığı birliğin, ya-
pılan inkılâplar ve reformların etkisiyle sanatçılar “ memleket edebiyatı” anlayışıyla Ana-
dolu’ya yönelir. (Ahmet Kutsi Tecer, Halide Nusret Zorlutuna, Ömer Bedrettin Uşaklı, Ke-
malettin Kamu, Necmettin Halil Onan….)
3 - Anadolu’ya yönelme hareketinin bir uzantısı olan “memleket edebiyatı” anlayışının temel-
leri Ziya Gökalp ve Mehmet Emin Yurdakul tara-fından atılmıştır. Kurtuluş Savaşı başlı ba-
şına bir konu olarak sıkça işlenmiştir. Kurtuluş Savaşını konu edi-nen başlıca romanlar :
Ateşten Gömlek …… H. Edip Adıvar Vurun Kahpeye ……. H. Edip Adıvar
Yaban ……………… Y. Kadri Karaosmanoğlu Yorgun Savaşçı ……. Kemal Tahir
Küçük Ağa …………. Tarık Buğra
4 - Özellikle 1930’lu ve 1940’lı yıllarda yeni akım-lar ve topluluklar oluşmuştur: Yedi Meşale-
ciler, Birinci Yeniciler (Garipçiler), Maviciler, İkinci Yeniciler, Toplumsal Gerçekçiler, Hisar-
cılar…
5 - Milli Edebiyat döneminde başlayan dilde milli-leşme hareketi başarıya ulaşmış, bu dönem
eserlerinde genel olarak açık ve anlaşılır bir dil kullanılmıştır.
6 - Konuşma dili ile yazı dili arasındaki kopukluk giderilmiştir.
7 - Anadolu, doğal güzellikleri, insanı, sosyal hayatı ve folkloruyla edebi eserlere yansımış,
Türk tarihi ve Atatürk’le ilgili konular ağırlık kazanmış, 1940’lı yıllardan sonra ise bireysel
duygu ve sorunlar da ele alınmıştır.
8 - Dünyaya açılma ve çağdaşlaşma çabaları edebiyatı da etkilemiş; dünya edebiyatı daha
yakından takip edilmiştir.
9 - Dünya edebiyatıyla kurulan bağlar sonucunda; toplumsal gerçekçilik, varoluşçuluk, dışa-
vurumculuk, gerçeküstücülük, gelecekçilik gibi akımların etkisinde ürünler verilmiştir.
10 - İlk yıllarda genellikle Halk edebiyatı nazım şekilleri ve hece ölçüsü kullanılmış; 1940’lı yıl-
lardan sonra ise serbest şiir yaygınlaşmış, aruzu sürdürenler oldukça azalmıştır.
11 - Roman ve hikayelerde toplumsal ve kültürel farklılıklar, ülke ve toplum sorunları, Kurtu-
luş Savaşı, eski-yeni çatışması, köy ve kasaba insanın çelişkileri, tarihi konular, yanlış Batı-
lılaşma konuları ağırlıkla işlenmiştir.
12 - Tiyatro, yeni Cumhuriyetin ilkelerini halka aktarmada bir araç olarak hızla yaygınlaşmaya
başlamıştır; çocuk tiyatrosu çalışmaları yapılmış, kadınlar sahnede daha çok yer almaya
başlamış, Devlet Konservatuarı açılmıştır.
13 - Deneme, eleştiri, edebiyat tarihi alanlarında Cumhuriyet döneminde büyük ilerlemeler
kaydedilir, önemli eserler verilir.
14 -Yeni kurulan devleti ve yapılan inkılâpları halka tanıtmak ve benimsetmek görevi bu dö-
nem sanatçılarına düşmüştür.
15 - Düz yazı türlerinde büyük bir atılım gerçekleşmiş, gerçekçi bir anlayış güdülmüştür.
16 - Psikoloji ve psikiyatri alanında yapılan ilmî çalışmalardan faydalanılmıştır.
17 - I. ve II. Dünya Savaşı arasında Batı dünyasında ortaya çıkan bireyin bunalımını esas
alan edebi hareketlerden faydalanılmıştır.
18 - Toplumun her kesiminden yazarlar çıkmış, yerli bir edebiyat başlamıştır.
19 - Özellikle hikâye ve roman türlerinde toplumsal gerçekçilik anlayışı hakim olmuş, edebi-
yatta gerçekçi bir anlayış öne çıkmıştır.
20 - Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatında yıllar içinde, memleket edebiyatı zevkiyle Batı’
dan gelen anlatma biçimleri birleşmiş, milleti oluşturan değerler farklı yönleriyle edebî
eserlerde ele alınmış, millî kimlik ve millî değerler çevresinde edebiyat, Batı düşüncesin-
deki gelişmelere göre yeni görünümler kazanmıştır.
Kaydol:
Kayıt Yorumları (Atom)
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder