VARLIKLARIN HAREKET ÖZELLİKLERİ
Çevremizi incelediğimizde birçok varlık
gözlemleriz. Bu varlıkların bazılarının hareketli, bazılarının ise hareketsiz
olduğunu fark ederiz. Örneğin kuşlar uçarak, balıklar yüzerek, kangurular
zıplayarak hareket eder. Hareketi her an, her yerde gözlemleyebiliriz.
Çevremizdeki canlı varlıklar hareketlidir. İnsanlar ve hayvanlar dışarıdan bir
etki olmasa bile koşma, yüzme, uçma gibi faaliyetler sonucunda hareket eder.
Bitkilerin hareketleri ise kolayca fark edilmez. Ancak bitkiler suya ve güneşe
doğru yönelme hareketi yapar. Örneğin ayçiçeği yüzünü güneşin olduğu yöne
çevirir. Küstüm otuna dokunulduğunda yapraklarını kapanır. Aynı şekilde
bitkiler kökleri ile suya doğru yönelme hareketi yaparlar.
Cansız varlıklarda hareket edebilir.
Ancak cansız varlıkların hareket edebilmesi için dışarıdan bir etkiye ihtiyaç
vardır. Evimizde bulunan masa, dolap hareketsiz olmasına rağmen, onları hareket
ettirebiliriz.
Hareketi sadece yer değiştirme olarak
düşünmemeliyiz. Uyurken ya da bir yerde
sabit dururken bile vücudumuz hareket halindedir.
Şaşırtan Gerçek
Uykumuzun en derin
olduğu dönem REM uykusu denir. Bu dönemde gözlerimizin çok hızlı hareket
ettiğini biliyor muydunuz?
Ahmet, evindeki hareketli ve hareketsiz varlıkları listeliyor.
Ahmet’e listesindeki varlıkları doğru alana yerleştirmesi için yardımcı olalım.
televizyon - annem -
bisiklet - kardeşim
top -
kardeşimin kuşu - babam – ayakkabı
balığım - çiçek
- buzdolabı
HAREKET ÇEŞİTLERİ
1.
HIZLANMA: Durmakta olan
varlıklar harekete başladığında ya da belli hızda giden bir aracın hızı
arttığında yaptıkları hareket hızlanan
hareket olarak adlandırılır. Kırmızı ışıkta beklerken yeşil yandığında
harekete başlayan otomobil, pistten havalanan uçak, limandan ayrılan geminin
yaptığı hareket türü hızlanan harekettir.
2.
YAVAŞLAMA: Hareketleri
sırasında hızlarını azaltan cisimlerin yaptığı harekete yavaşlayan hareket denir.
Durağa yaklaşmakta olan bir otobüsün hızını
azaltması bu hareket türüne örnek verilebilir.
3. DÖNME: Varlıkların bazıları bir noktanın
etrafında dönerek hareket eder. Bu hareket türü dönme hareketi olarak adlandırılır. Dünya’nın ve Ay’ın kendi ekseni etrafında dönmesi, dönme dolap,
vantilatörün pervanesi gibi araçların yaptığı hareket türü dönme hareketine
örnek verilebilir.
4. SALLANMA: Salıncakta sallanan bir çocuğun
hareketi yada sarkaçlı saatin hareketi şimdiye kadar sayılan hareket
türlerinden farklıdır. Bu varlıkların yaptığı hareketin özelliği bebeğin
sallandığı beşiğin hareketi gibidir. Bu hareket türü sallanma
hareketi olarak adlandırılır.
YÖNÜ DEĞİŞEN: Hareket eden
araçların yönünü değiştirmesi yönü
değişen hareket olarak adlandırılır.
Viraja girmekte olan bir otomobil, kale
direğine çarpan bir top yön değiştirme hareketi
yapar.
KAZANIM DEĞERLENDİRME
1. Aşağıda verilen
bilgilerden hangisi yanlıştır?
a. Yükseğe atılan
top hızlanır.
b. Yüksekten
bırakılan top hızlanır.
c. Hareket
halindeki topa dokunulduğunda top yavaşalar.
2. Duraktaki bir yolcuyu
almak isteyen otobüs şoförü, otobüse hangi hareketi yaptırır?
a. Yavaşlama
b. Hızlanma
c. Yön değiştirme
3. Aşağıdaki
varlıkların hareketlerinden hangisinde bir farklılık vardır?
a. Ay’ın Güneş
etrafındaki hareketi
b. Araba
tekerleğinin hareketi
c. Parktaki
salıncağın hareketi
4. Babam araba
kullanırken direksiyonu çevirmektedir. Bu direksiyondaki hareketin türü, hangi
seçenekteki hareket türleriyle aynıdır?
a. Lunaparktaki
dönme dolaplar
b. Parktaki
tahterevalliler
c. Ağaçların
rüzgarda ki sallanması
5. Bahçede top
oynayan çocuklar basket atarken top potaya çarpmış ters tarafa düşmüştür. Buna
göre topun hareketi nasıl bir harekettir?
a. Yavaşlama
b. Sallanma
c. Yön değiştirme
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder