3. Sınıf Türkçe Eylem (fiil) Konu Anlatımı - Ders Özeti

3. Sınıf Türkçe Eylem (Fiil) Konu Anlatımı Ders Özeti ile ilgili aramalar;
3.sınıf fiiller testi
3. sınıf fiiller etkinliği
3. sınıf fiillerde zaman konu anlatımı
3.sınıf fiillerde zaman testi
3.sınıf fiillerde zaman ve kişi
2. sınıf türkçe fiiller konu anlatımı
2.sınıf fiillerde zaman

3.sınıf eylemler sunusu

 EYLEM
          . Eylem Nedir?
          . Eylemlerin Adı (Mastarl
          . Eylemlerde Zaman
          . Eylemlerde Kişi Ekleri

         EYLEM NEDİR?

KINALI MEHMET

Mehmet’i, yirmi yaşına basınca askere çağırdılar. Bafan köylü, onu davul zurnayla, dualarla askere uğurladı,
Acemilik günlerinde, bölük komutanı askerlerin saçlarıno, tırnaklarına, ellerine sık sık bakıyordu. Böyle bir kontrol gününde komutan, Mehmet’in ellerinin kınalı olduğunu gördü.
—. Eline niçin kına yaktın, diye sordu.
Mehmet:
.—. Bilmiyorum komutanım, dedi. Anam yaktı bu kınayı.
Bunun üzerine komutan:
.— Öyleyse anana mektup yaz. Benden de selam söyle. Avucuna niçin kına yaktığını .sor, öğren bakalım, dedi.   

DUŞUNELIM 

•. Mehmet’i yirmi yaşına basınca askere çağırdılar” cümlesinde yapılan işi bildiren sözcük hangısidir?
 

•. Okuduğunuz metnin birinci paragrafını, “çağırdılar” ve “uğurladılar” sözcüklerını çıkararak okuyunuz.Geriye kalan sözler, yapılan işi ve hareketi anlatmaya yetiyor rnu?
 

• Okuduğunuz metindeki cümlelerde geçen “çağırdılar, bakıyordu, gördu” sözcükleri arasında işin, hareketin yapıldığı zaman ve yapan kişiler bakımından fark var mi?
                                                                                                              

Varlıkların yaptıkları işIeri hareketleri, varlıklarla ilgili oluşları kişiye ve zamana bağlayarak anlatan sözcüklere eylem denir

“Mehmet’i yirmi yaşına basınca askere çağırdılar.” cümlesini, çağırdılar sözcüğünü kapatarak okursak, geriye kalan sözlerin, amacı anlatmaya yetmediğini görürüz.

            EYLEMLERİN ADI "MASTAR"

Eylemlerin,  kişi ve zaman göstermeyen şekillerine "mastar" denir

Mastarlar, eylem kök ve gövdelerinin
-mek, -mak ekini almış şeklidir. Eylemler masicırları ile adlandırılır
“Çağırdılar” eyleminin adı “çağırmak
“gördü” eyleminin adı “görmek”tir.
“okumak, yazmak. silmek, koşmak, alışmak...”
-mek, -mak eki, bir sözcüğün eylem olup olmadığını anlamaya da yarar. Bu ekle uyuşmayan sözcükler eylem değildir.
“Göz, kolay. zor, güzel” sözcüklerine “-mek, -mak” eki getirilemez; “göz-mek, kolay-mak...” diyemeyiz. Bu sözcükler eylem değildir.
çağır-mak (eylem)
güzel-mek (eylem değil)

EYLEMLERDE ZAMAN

EyemIer işleri, hareketleri ve oluşlorı bir zamana bağlı olarak bildirir.
Bir işin yapıldğını, yapılmakta olduğunu ya da yapıiacağını billdiren süreye "eylem zamanı" denir.

Eylemlerde zaman, eylemin sonuna katılan eklerte belli edilir
Bahçeye fidan diktik. (iş, yapılmış, bitmiştir.)
Bahçeye fidan diklyoruz. (İş, şu anda devam etmektedir.)
Bahçeye fidan dikeceğiz. (İş, henüz yapılmamıştır.)
Eylemlerde geçmiş zaman, şimdiki zaman, gelecek zaman olmak üzere üç temel zaman vardır
 

Geçmiş zaman

Eylemin, anlatıldığı andan daha önce yapıldığını bildiren zamana geçmiş zaman denir. . .

Eyiemiere -di, -miş ekierinden biri getirilerek yapılır. Bu ekler, ünlü ve ünsüz uyumuna göre -dı -du, -dü, -ti -tı. -tu, -tü; -mış, -muş, -müş    biçimlerine girebilirler
                 .

                   Mehmef’i askere çağırdılar
                 . Bölük komutanı sordu
                 . Anam yaktı bu kınayı.
                 . Özgür, Ören’e gitmiş.

  Şimdiki zaman

Eylemin bildirdiği iş, hareket ve oluş sözün söylendiği anda yapıIıyorsa bunu bildiiren zamana şimdiki zaman denir

Eylemlere -yor eki getirilerek yapıtır
                . Ablam kazak örüyor
                . Ayşe fidan dikiyor

  Gelecek zaman

 Eylemin bildirdiği iş,hareket ve oluş sözün söylendiği andan daha  sonra yapılacaksa bunu bildiren zamana gelecek zaman denir

Eylemlere, -acak eklerinden biri getirilerek yapdır.
              . Mehmef’i askere çağıracaklar.
              . Annem, okul müdürümüzle görüşecek.

EYLEMLERDE KİŞİ

Eylemin bildirdiği işi ,hareketi,oluşu yapan veya kendisinden söz edilen edilen varlığa "eylemin kişisi "denir

“Emine okula gidiyor.” cümlesinde okula giden kimdir? Emine. Öyleyse eylemin kişisi Emine’dir.
“Zeynep, Handan ve Cemil yarın bize gelecekler.” cümlesinde eylemin kişileri Zeynep, Handan ve Cemil’dir.

Eylemlerde kişi ekleri

Kişiler	ekleri	cümleler
1.  tekil kişi (ben)	-m, -1m	Okula zamanında giderim
2.  tekil kişi (sen )	-nı -sin	Biraz sonra gelirsin.
3.  tekil kişi ( o )	--	Çok iyi şiir okur.
1. çoğul kişi (biz)	-k, -iz	Sınfı temiz futmalıyız.
2. çoğul kişi (siz)	-niz, -siniz	Tiyatroya gelecek misiniz?
3. çoğul kişi (onlar)	-ler, -sinler	Tiyatroya geldiler mi?

     Eylemlere önce zaman ekleri, sonra kişi ekleri gelir.

 EYLEMLERDE OLUMSUZLUK EKİ

Eylemin yapıldığını bildiren eylemler olumlu, yapılmadığını bildirenler olumsuzdur. Eylemlerde olumsuzluk, “-me, -ma” ekleri ile yapılır.
Geniş zamanın olumsuzu farklılık gösterir. Birinci tekil ve çoğul kişiler -me (-ma) olumsuzluk ekiyle; ikinci, üçüncü
tekil ve çoğul kişiler -mez (-maz) ekiyle çekimlenir.

             • Babam geldi. (olumlu)
             • Babam henüz gelmedi. (olumsuz)
             • Öcievini zamanında yapar. (olumlu)
             • Ödevini zamanında yapmaz. (olumsuz)

  EYLEMLERDE SORU

Eylemlerde soru anlamı mi, mi, mu, mü soru ekiye yapılır.
             . Ödevlerini yaptın mı?
             . Sinemaya gidecek misin?
             . Bu kitabı okudun mu?
Soru eki olan mi ayrı bir sözcük gibi yazılır. Sonuna geldiği sözcüğe bitiştirilmez.
Soru ekinden sonra gelen ekler soru ekine bitişik yazılır.
            . Beni tanıyor musunuz?
            . Resim yapabilir miyim?