FEN VE TEKNOLOJİ DERSİ
1.ÜNİTE :VÜCUDUMUZ BİLMECESİNİ ÇÖZELİM KONU ÖZETİ
KONULAR
A. Besinler ve Dengeli Beslenme
B. Besinlerin Sindirimi
C. Boşaltım
D. Sağlığa Zararlı
Maddeler
Canlılar beslenemezlerse yaşamlarını sürdüremezler. Tüm canlılar
büyüyebilmek ve yaşamsal faaliyetlerini devam ettirebilmek için beslenir.
• Canlılar, doğduktan sonra büyür ve gelişirler. Büyüyebilmek ve
gelişebilmek için ise beslenirler.
Yediğimiz besinlerin bir kısmı vücudumuzun kas ve kemik yapısına katılır.
Böylece büyürüz. Dünyaya gelen bebek büyüyerek çocuk olur, çocuk büyüyerek
yetişkin olur. Yetişkinler büyümezler.
İnsanlar belli bir yaşa gelince büyümelerini tamamlarlar.
• Canlılar yaşamsal faaliyetlerini devam ettirebilmek için gerekli olan
enerjiyi besinlerden sağlarlar. Organlarımız çalışırken, soluk alıp verirken
enerji harcarız. Yürürken, konuşurken, düşünürken
harcadığımız enerji, uyurken harcadığımız enerjiden daha fazladır. Bu
nedenle çok hareket ettiğimizde daha çabuk acıkırız. Vücudumuzun enerji
ihtiyacı arttığı için beslenme isteği duyarız.
Besinleri Nasıl Elde Ederiz?
Besinlerimizi bitkilerden ve hayvanlardan elde ederiz.
·
Et, süt, yumurta
·
inek, koyun, tavuk, balık gibi hayvanlardan et,
·
inek, koyun, keçi gibi hayvanlardan süt (Yoğurt ve
peynir, sütten elde edilir.),
·
Tavuk, hindi, kaz, ördek gibi hayvanlardan yumurta
elde edilir.
Bitkisel
Besinler
Ø Meyve ve Sebzeler
·
Elma, armut, üzüm, muz, nar, portakal, mandalina vb.
meyveler, bu meyvelerin ağaçlarından elde edilir.
·
Pırasa, ıspanak, marul, lahana, domates, salatalık,
maydanoz, soğan birer sebzedir.
Ø Tahıllar: Buğday, arpa, çavdar, yulaf,
pirinç, mısır vb.
Ø Baklagiller: Kuru fasulye,
nohut, mercimek, bezelye vb.
Ø Turunçgiller: Portakal, limon,
mandalina, greyfurt vb.
İçerdikleri
Maddelere Göre Besinler
Besinler içerdikleri maddelere göre karbonhidratlar, proteinler, yağlar,
vitaminler, su ve mineraller olarak gruplandırılır. Besinlerde birçok madde
vardır ancak besinler en çok içerdikleri maddeye göre gruplandırılır.
Karbonhidratlar
Hangi
Besinlerde Bulunur?
Temel besin maddelerimizdendir. Ekmek, makarna, pilav, süt, bal, meyve
çeşitlerinde, tahıllarda, patates ve şeker kamışında bolca bulunur. Karbonhidrat
,çeren maddelere tentürdiyot damlatıldığında rengi mavi \ olur.
Vücudumuzda Ne
İşe Yarar?
Karbonhidratlar vücudumuza enerji sağlar. Meyve ve sebzelerde, kepekli
ekmekte, yulafta bulunan lif, sindirimi kolaylaştırır. Lif de bir
karbonhidrattır.
Et, süt, yumurta, yoğurt, balık, peynir gibi hayvansal besinlerde bolca
bulunur.
Bitkisel besinlerden
tahıllar,
baklagiller ve
kuru yemişler protein bakımından zengindir.
Nitrik asit damlattığımızda
rengi sarı olan maddelerde protein vardır.
Vücudumuzda Ne
İşe Yarar?
Proteinler, büyüme ve gelişmeyi sağlar. Vücudumuzda oluşan yaraların
iyileşmesini
proteinler gerçekleştirir. Bu nedenle proteinler yapıcı ve onarıcı besinler
olarak adlandırılır.
Vücudumuzun mikroplara karşı direnci ve zekâmızın gelişmesi için de
proteinlere ihtiyaç duyarız.
Büyüme ve gelişme dönemindeki bebekler ve çocuklar yeterince protein
almazlarsa büyümeleri yavaşlar ya da durabilir. Çünkü yeterince protein
almazsak kemik ve kaslarımız gelişemez.
Yağlar
Hangi
Besinlerde Bulunur?
Bitkilerden ve hayvanlardan elde edilir.
Vücudumuzda Ne İşe
Yarar?
Vücudumuz, fazla enerji gerektiren işler için gerekli enerjiyi yağlardan
sağlar. Yağlar, karbonhidratlardan daha fazla enerji içerir. Fazla yağ vücudumuzda
depolanır. Çok yağ ve karbonhidrat tükettiğimizde şişmanlık sorunu yaşarız.
Vitaminler
Hangi
Besinlerde Bulunur, Ne İşe Yarar?
A Vitamini —► Havuç, kereviz, domates, taze
fasulye, fıstık, avakado, baklagiller, mantar, yumurta, süt, buğday ve cevizde
bulunur. Eksikliğinde gece körlüğü, deride kuruma ve pullanma görülür.
Kemik ve diş gelişimine katkıda bulunur.
B Vitamini —► Süt ve süt ürünlerinde, kırmızı et,
yumurta ve birçok sebzede bulunur. Tahıl ve tahıllardan elde edilen ürünlerde
de B vitamini bulunur. B vitaminleri eksikliğinde kansızlık, yorgunluk,
deride yaralar gibi rahatsızlıklar oluşur.
C Vitamini —► Turunçgiller, çilek, kuşburrnu, böğürtlen,
domates, maydanoz, lahana, patates ve yeşil yapraklı sebzelerde bulunur. Diş
ve diş eti sağlığı için gereklidir. Vücudu mikroplara karşı korur.
D Vitamini —► Süt, yumurta, tereyağı, balık ve
balık yağı, peynir ve sebzelerde bulunur.
Kalsiyum ve fosforun emilmesini ve kemiklerde depolanmasını sağlar.
D vitamininin ön maddesi besinlerden alınır, güneş ışınları ile D
vitamini oluşur. Ancak balık yağıyla doğrudan alabiliriz.
E Vitamini —► Kırmızı et, süt ve süt ürünleri,
yumurta, tahıl ve tahıl ürünlerinde bulunur. Eksikliğinde kısırlık, karaciğer,
kalp ve damar hastalıkları görülür.
K Vitamini —► Kırmızı et, pirinç, karaciğer, mısır,
domates, yeşil sebzeler, muz, şeftali ve çilekte bulunur. Kanın pıhtılaşmasını
sağlar. K vitamini eksikliğinde kan pıhtılaşmaz. Yaralanmalarda çok kan
kaybedilebilir.
Vitaminler, vücudumuzda düzenleyici olarak görev yapar. Vücudun direncini
artırarak hastalıklardan korur. Ayrıca vitaminler büyüme, gelişme ve üremede
önemli rol oynar.
VİTAMİNLERİN,
KARBONHİDRAT , PROTEİN VE YAĞLARIN AYRAÇLARI
|
AYIRAÇLAR=İNDİKATÖRLER
• Çeşitli maddeleri tanımak varlığını anlamak için kullanılan maddelere ayıraç denir. KARBONHİDRAT
ekmek,pilav,makarna,unlu yiyecekler,patates,süt,süt ürünleri,meyveler
v.b.
• Nişasta + İyot Çözeltisi ------- > Mavi - Mor Renk • Nişasta + Lügol Çözeltisi ------- > Mavi - Mor Renk • Glikoz + Benedict Çözeltisi ----ISI----> Kiremit Kırmızısı Renk • Glikoz + Fehling Çözeltisi -----ISI----> Kiremit Kırmızısı Renk • Selüloz + İyotlu Çinkoklorür------------ >Açık Mavi veya Yeşil Renk • Glikojen +İyot Çözeltisi------------------- >Kahverengi-Kırmızı renk PROTEİN et,süt,yumurta,peynir,bakla,fasülye,nohut,mercimek v.b. • Protein + Nitrikasit ---------ISI------- > Sarı Renk • Protein + Biüret -----------ISI------- > Mor - Menekşe Renk • Protein + Fehling Çözeltisi----ISI----->Menekşe Renk • Protein + Lügol ------------ISI--------- > Sarı Renk YAĞLAR içyağı,kuyrukyağı,zeytinyağı,mısıryağı,pamukyağı,ayçiçekyağı,soyayağı,fındık,ceviz,fıstıkyağı • Yağ + Eter ---------------------> Kağıt üzerinde saydam leke • Yağ + Aseton ------------------> Kağıt üzerinde saydam leke • Yağ + Alkol --------------------> Kağıt üzerinde saydam leke • Yağ +Sudan III ----ISI-------> Kırmızı damlacıklar |
Su
Canlılar susuz yaşayamaz. Yemek .yemeden 2 hafta yaşayabiliriz ama 'susuz
birkaç gün yaşayabiliriz, ı Vücudumuzun % 70'i sudur. Su içerek [Vücudumuzun su
ihtiyacını karşılarız. Her gün 1,5 - 2 litre su içmeliyiz. Meyve ve sebzeleri
yediğimizde de vücudumuza su alırız. Yazın terleyerek su kaybettiğimiz için
daha çok su içeriz.
Su da vitaminler gibi vücudumuzda düzenleyici olarak görev yapar.
Mineraller
Mineralller, vücudumuza yediğimiz yiyecekler ve içeceklerle girer. Vücudumuzda
düzenleyici olarak görev yapar.
Nasıl
Beslenmeliyiz?
Yaşamımızı sağlıklı bir biçimde sürdürebilmemiz için dengeli ve sağlıklı
beslenmeliyiz. Sağlıklı ve dengeli beslenebilmek için de vücudumuz için gerekli
olan tüm maddeleri almalıyız. Enerji veren, yapıcı - onarıcı ve düzenleyici
besinlerden belli miktarda yemeliyiz.
Bir günde yememiz gereken besin miktarları besin piramidinde gösterilmiştir.
1.Piramitten de
anlaşılacağı gibi bir günde en çok
karbonhidrat içeren besinler yemeliyiz.
Böylece vücudumuzun sağlıklı çalışabilmesi için gerekli enerjiyi sağlamış oluruz. Karbonhidrat en çok ekmek, makarna, pilav, unlu mamuller gibi besinlerde bulunur.
Böylece vücudumuzun sağlıklı çalışabilmesi için gerekli enerjiyi sağlamış oluruz. Karbonhidrat en çok ekmek, makarna, pilav, unlu mamuller gibi besinlerde bulunur.
2. Karbonhidratlardan
sonra en çok tüketmemiz gereken besinler vitaminler ve minerallerdir. Bu besinler düzenleyicidir. Vücudumuzun
hastalıklara karşı direncini
artırır. Sebze ve meyvelerde bolca bulunur.
artırır. Sebze ve meyvelerde bolca bulunur.
3. Üçüncü besin
grubu ise proteinlerdir. Proteinler yapıcı ve onarıcıdır. En çok süt ve süt ürünleri
ile et ve et ürünlerinde, yumurtada bulunur.
4. Enerji verici yağ
ve şekerlerden de yeteri kadar almalıyız.
Bu besinlerden yeterli miktarda yediğimizde enerji ihtiyacımızı karşılar,
vücudumuzun diğer işleri için gerekli maddeleri almış oluruz. Buna yeterli ve
dengeli beslenme deriz. Dengeli beslenmeye diyet de denir. Diyet sözcüğü
çoğu zaman yanlış kullanılır.
Dengeli ve
yeterli beslenen birinin günlük menüsü aşağıdaki gibi olabilir.
Sabah
1 bardak süt, 1 adet yumurta, 10 adet zeytin, Bir dilim ekmek, 1 domates
Öğle
Balık, Makarna, Salata, Puding
Akşam
Ezogelin çorba, Salata, Pilav, 2
adet mandalina
Besin maddeleri vücudumuzda eksik olursa vücudumuzun sağlığı bozulur.
Özellikle çocuklar, hızlı büyüdüğü için daha çok protein ve karbonhidrat içeren
besinler yemelidir. Yeterli ve dengeli beslenmeyen çocuklarda büyüme yavaşlar,
vücut sağlıklı çalışamaz.
Hazır
Yiyecekler
Besinlerin çeşitliliği, teknolojik gelişmelerin etkisiyle son yıllarda
artış göstermiştir. Hazır gıdalarda çoğunlukla koruyucu, renklendirici,
tatlandırıcı katkı maddeleri bulunur. Katkı maddeleri besinlerin doğallığını
bozar. Bu besinlerden fazla tüketen insanlarda sağlık sorunları yaşanabilir.
Besin maddeleri alırken,
Ø İçindekiler
bölümünde gıda içerikleri ile ilgili açıklamaları incelemeliyiz.
Ø Paketin
üzerindeki son kullanma tarihlerine bakmalıyız. Tazeliğini yitirmiş, bozulmuş
yiyecekler sağlığımıza zarar verebilir; besin zehirlenmesine neden olur.
Ø Gıda maddelerinde
<TSE> damgasının olup olmadığına bakmalıyız. Bu damga ürünün kalitesini
gösterir.
Ø Tarım ve Köy
işleri Bakanlığı'nın izninin olup olmadığına dikkat etmeliyiz.
Taze Yiyecekler
Sağlığımızı korumak ve sağlıklı yaşamak için taze besinler tüketmeliyiz.
Canlı renkli ve diri görünümlü besinler tazedir. Besinleri dokunarak,
koklayarak da taze olup olmadığını anlayabiliriz. Meyve ve sebzeleri satın
alırken yukarıda anlattığımız özelliklerine bakarak alırız. Bu besinlerin
temizliğine dikkat etmeliyiz. Yemeden önce iyice yıkamalıyız. Aksi takdirde
vücudumuza bazı mikroplar girerek sağlığımızı bozar.
B.
BESİNLERİN SİNDİRİMİ
Besinler Vücudumuzda
Nasıl Taşınır ?
Büyüyebilmek ve vücudumuzun sağlıklı çalışmasını sağlayacak enerjiyi üretebilmek
için besleniriz. Enerji vücudumuzun her yerinde üretilir: Parmak uçlarımızdan
kafamıza kadar... Bu nedenle besinlerin vücudumuzun her yerine taşınması
gerekir. Besin, kan aracılığı ile vücudumuzun her noktasına ulaşır.
Besinlerin kana karışabilmesi için çok küçük parçalara ayrılması gerekir.
Bu işle görevli organlar, besinleri çeşitli işlemlerden geçirerek kana karışabilecek
hâle getirir.
Sindirim
Karbonhidrat, yağ ve protein gibi besinlerin kana karışabilecek hâle
gelmesine sindirim denir. Bu işi sindirimde görevli yapı ve organlar gerçekleştirir.
Sindirimi doğrudan gerçekleştiren organlar sindirim kanalı adı altında
incelenir. Diğerleri ise sindirime yardımcı organlar olarak adlandırılır.
Sindirim
Kanalı
Ağız: Ağzımızın içerisinde
dil ve dişler vardır.
Dişler, koparıp parçalar
ve öğütür.
Tükürük, besinleri ıslatıp
kayganlaştırarak kolay yutulmasını sağlar. Ayrıca tükürük bazı besinlerin
sindirimini çiğnenirken başlatır.
Dil, besinlerin çiğnenmesine
ve yutulmasına yardımcı olur. Yediklerimizi yutağa doğru iterek yutulmasını sağlar.
Ayrıca besinlerin tadını da dilimizle alırız.
Yutak: Ağızdan sonra
gelen boşluktur. Ağızdan gelen lokmaları yemek borusuna iletir. Yutak aynı
zamanda soluduğumuz havayı soluk borusuna iletir. Bu anlamda yutak, hava ve
besin trafiğini kontrol eder.
Yemek Borusu: Yutaktan mideye
kadar uzanır. 20 - 25 cm uzunluğundadır. Özel hareketlerle besinleri mideye taşır.
Mide: Karın boşluğunun üst
bölümünde yer alır. Yediğimiz besinler bir süre midede kalır yani mide bir süre
besinleri depolar. Kasılıp gevşeme hareketleri yaparak besinleri bulamaç hâline
(çorba kıvamı) getirir.
Mide tarafından salgılanan yakıcı ve eritici özelliğe sahip mide öz
suyu da besinlerin ezilip bulamaç hâline gelmesine yardımcı olur. Ayrıca
besinlerle midemize gelen mikropları öldürür. Çorba kıvamındaki bu karışımı
mide, ince bağırsağa gönderir.
İnce Bağırsak Karın boşluğunda
yer alır. Değişik salgıların etkisiyle besinler ince bağırsakta emilecek duruma
gelir. iyice parçalanan besinler burada kana geçer. Besinlerin yararlı kısımları
emilince geriye kalan kısım kalın bağırsağa gönderilir.
Kalın Bağırsak:
İnce
bağırsakta emilmeyen, işe yaramayan artık maddeler kalın bağırsağa gönderilir.
Bu posanın içinde kalan su ve mineraller kalın bağırsakta emilerek kana karışır.
Geriye kalan katı hâldeki maddeler d>şk> olarak anüsten atılır.
Adım
Adım Sindirim Olayı
1. Besinler, dişler
tarafından parçalanarak öğütülür. Tükürük salgısı ile ıslanır, kayganlaşır,
yutulacak hâle gelir. Dil ile yutağa doğru itilir.
2. Yutakta, gırtlak
kapağı soluk borusunu kapatarak lokmanın yemek borusuna geçmesini sağlar.
3. Besinler buradan
yavaş yavaş iner. Mide kapağı açılınca da mideye girer.
4. Kasılıp gevşeyerek
ve salgıladığı mide öz suyu ile besinleri bulamaç hâline getirir. Besinler mide
çıkış kapısından ince bağırsağa geçer.
5. Çeşitli salgılarla
besinler kana karışacak hale gelir, ince bağırsakta ilerlerken besinlerin
yararlı kısımları emilerek kana karışır.
6. Posa olan
maddelerde kalan su ve minareller kalın bağırsakta emilerek kana geçer, iyice
katılaşan posa anüsten dışkı olarak dışarı atılır.
Not: Sindirim, ağızda
başlayıp anüste son bulan bir süreçtir.
Sindirime
Yardımcı Organlar
Karaciğer ve pankreas sindirici enzimlerle besinlerin sindirimine
yardımcı olur. Bu organlar salgılarını ince bağırsağa boşaltarak besinlerin
emilimini sağlar.
Sindirim Yapı
ve Organlarının Sağlığı
Mide rahatsızlıkları ve sindirim bozukluklarını önlemek için aşağıdaki
hususlara dikkat etmeliyiz.
•
Sigara ve alkol kullanmamak
•
Çok acı ve çok ekşi yememek
•
Çok soğuk ya da çok sıcak yeme ve içmeden sakınmak
•
Besinleri iyice temizlemek, bayat yiyecekler yememek
•
Asitli içecekler içmemek
Dişler
ve Görevleri
Dişlerimizi besinleri ısırmak, koparmak ve öğütmek için kullanırız.
Dişlerimizin şekil ve büyüklükleri birbirinden farklıdır. Ağzımızda görev ve
yapılarına göre kesici dişler, köpek ve azı dişleri olmak üzere üç çeşit diş
vardır.
•
Kesici
Dişler: Üst ve alt çenede dörder tane olmak üzere sekiz kesici diş vardır.
Besinleri kesme ve koparma işine yarar. Uçları düzgündür.
•
Köpek
Dişleri: Kesici dişlerin sağında ve solunda birer köpek dişi vardır. Alt ve üst çenede
toplam dört köpek dişi bulunur. Uçları sivri olup besinleri koparıp parçalama görevi
yapar.
•
Azı
Dişleri: Girintili çıkıntılı yapılarıyla besinleri öğütür. Köpek dişlerinin sağında
ve solunda bulunan iki tanesi küçük azı, diğerleri ise büyük azı olarak adlandırılır.
Sekiz alt, sekiz üst çenede olmak üzere on altı azı dişi vardır.
Yirmi Yaş Dişleri: 18-22 yaşlarında
çıkar. Akıl dişleri de denir. Alt ve üst çenede ikişer tane bulunur.
Süt Dişleri: Kalıcı dişler
7-8 yaşlarında süt dişleri döküldükçe çıkar. Bebekler 6 aylıkken süt dişleri çıkmaya
başlar. 2,5 yaşına kadar 20 süt dişi çıkar. Süt dişleri kalıcı dişlere göre
daha küçüktür.
Dişlerin Önemi
ve Sağlığı
Dişlerimiz olmasaydı besinleri koparıp parçalayamaz, çiğneyemezdik. Bütün
halindeki büyük lokmaları yutmamız çok zor olurdu. Midemiz büyük lokmaları
sindirirken zorlanırdı.
Dişlerimiz sağlam olmadığında da besinleri iyi çiğneyemeyiz. iyi çiğnenmeden
yutulan besinler bazı sindirim bozukluklarına neden olur. Çürük dişler,
•
Ağız kokusu,
•
Diş ve baş ağrısı,
•
Sindirim sorunlarına neden olur.
Dişlerimizin
sağlığını korumak ve güçlendirmek için:
•
Beslenmemize dikkat etmeli, yeterince mineral ve A,
C, D vitaminleri almalıyız.
•
Sert cisimleri (fındık, ceviz gibi) dişlerimizle kırmamalıyız.
Çok şekerli besinleri ve asitli içecekleri çok tüketmemeliyiz. Çok sıcak ya da çok
soğuk yiyecek ve içecekleri yiyip içmemeliyiz. Yemeklerden sonra dişlerimizi fırçalamalıyız.
C.
BOŞALTIM
Atık
Maddeleri Vücudumuzdan Nasıl Atarız?
Vücudumuzun her yerinde enerji üretilir. Enerji üretilirken atık
maddeler oluşur. Bunlardan karbondioksit ve su buharını akciğerler
yoluyla soluk vererek dışarı atarız.
Sindirim sonucu oluşan katı atıklar ise bağırsaklar yoluyla anüsten
dışarı atılır.
Bunların yanında vücudumuzdan atılması gereken zararlı maddeler ve
fazla su boşaltım organları ile dışarı atılır.
Vücudumuzda oluşan atık maddeler dışarı atılmalıdır. Aksi takdirde vücudumuzun
işleyişi bozulur.
Boşaltım
Organ ve Yapıları
1. Bel hizasında
omurganın iki yanında bulunur. Şekilleri fasulyeye benzer. Böbrekler vücudumuzun
süzme organlarıdır. Tüm kanımız böbreklerimizden geçerek süzülür. Bu sırada kan
zararlı maddelerden temizlenir.
•
Kanın böbreklerde süzülmesi sonucu oluşan idrar
bu kanala geçer. İdrar kanal> bu sıvıyı idrar kesesine taşır.
•
Böbreklerden gelen idrar burada toplanır. İdrar
kesesi yaklaşık 600 mL idrar toplayabilir.
•
idrar kesesinde oluşturulan basınçla idrar, idrar
borusuna pompalanır, idrar buradan dışarı atılır.
Derimiz de terleme
yoluyla boşaltıma yardımcı olur. içerisinde su ve madensel tuzlar olan
ter derimizdeki gözeneklerden atılır.
Boşaltım
Nasıl Gerçekleşir?
Enerji oluşumu sonucu ortaya çıkan zararlı maddeler ve vücudumuzdaki
fazla su kana karışır.
*
Kan, böbreklerden geçerek süzülür. Süzme işini böbreklerin
iç kısmında bulunan özel süzme cisimcikleri gerçekleştirir. Bir böbrekte
bunlardan yaklaşık bir milyon tane bulunur. Bu yolla temizlenen kan kalbe
giderek tüm vücuda dağıtılır.
*
Kanın süzülmesi sonucu böbreklerde oluşan zararlı ve
ihtiyaç fazlası su, idrar olarak adlandırılır. idrar, idrar kanalı ile
idrar kesesine aktarılır.
*
İdrar kesesi dolmaya başlayınca oluşan basınçla
tuvalete gitme ihtiyacı hissederiz. idrar buradan idrar borusuna pompalanır. İdrar
borusu ile de dışarı atılır.
D.
SAĞLIĞA ZARARLI MADDELER
Böbreklerimizin Sağlığını Korumak İçin Nelere Dikkat
Etmeliyiz?
Zararlı maddelerin vücudumuzdan atılmasını sağlayan böbreklerimizin vücudumuz
için çok büyük bir önemi vardır. Böbreklerimiz işlevini yerine getiremezse vücudumuzda
zararlı maddeler birikir ve sağlığımız bozulur.
Böbreklerimizin sağlığını korumak için bol bol su içmeliyiz. Özellikle sıcak
havalarda terleyerek çok su kaybettiğimiz için daha çok su içeriz.
idrar vücudumuzdan atılırken acı olursa ya da idrarımız kanlı olursa
hemen doktora başvurmalıyız.
Vücudumuzu temiz tutmalıyız. Tuvaletten sonra ellerimizi yıkamalı, sık sık
banyo yapmalıyız, iç çamaşırlarımızı değiştirmeliyiz.
Sağlığımızın Düşmanları: Sigara ve Alkol
Sigara ve alkol bağımlılığa neden olan alışkanlıklardır, insanlar, sigara
ve alkol kullanmaya alıştıklarında bunlardan kurtulmakta oldukça zorlanırlar.
Sigaranın Bireye ve Topluma Verdiği Zararlar
Tütünden yapılan sigaranın içinde yaklaşık 4000 tane zararlı madde vardır.
Bu maddelerden nikotin bağımlılığa neden olur. Karbonmonoksit gazı
da bu maddelerden biridir.
Sigara;
•
Solunum yollarını tahriş ederek bronşit ve
astım gibi hastalıklara,
•
Akciğer ve gırtlak kanserlerine,
•
Kalp ve damar hastalıklarına,
•
Mide hastalıkları ve sindirim bozukluklarına neden
olur.
Yapılan araştırmalar sigaranın insan ömrünü azalttığını göstermiştir.
Sigara içenler, yalnızca kendilerine değil, çevrelerindeki insanlara da
zarar verirler. Pasif içici olarak adlandırılan bu insanlar sigara içenler
gibi sigaradan zarar görürler. Bunlar genellikle bebekler ve çocuklardır. Pasif
içicilerde nefes darlığı, öksürük ve boğazda yanma rahatsızlıkları görülür.
Sigaradan çıkan dumanlar havayı, atılan kül ve izmaritler de çevreyi
kirletir.
Sigara almak için harcanan paralar hem kişilere hem de ülke ekonomisine
zarar verir.
Alkolün Zararları
Alkol, vücudumuzda alkol sorununa neden olur. Çok alkol alan insanlar, yürümede
ve konuşmada zorluk çekerler.
Alkollü insanlar kendilerini kontrol edemedikleri için davranışlarıyla çevrelerini
rahatsız ederler.
Alkollü araç kullanan sürücüler, trafik kazalarına ve kazalar sonucunda
insanların yaralanmasına ya da ölümüne neden olurlar.
Sürekli alkol kullanan insanların karaciğer, mide, bağırsakları kalp,
beyin ve sinirleri zarar görür. Alkol de sigara gibi bağımlılık yapar. Alkol bağımlılığı
bir hastalıktır. Kurtulmak için tedavi görmek gerekir.
Alkol kullanımı aile ve ülke ekonomisine de zarar verir.
Sağlıklı Yaşam İçin Neler Yapmalıyız?
Sağlığımızı korumak için,
•
Sigara ve alkol kullanmamalıyız.
•
Sigara içilen ortamlardan uzak durmalıyız.
•
Düzenli spor yapmalıyız.
Spor, vücudumuzun dayanıklılığını artırır. Böylece sağlıklı ve dinç kalırız.
5. Sınıf Fen Vücudumuzun Bilmecesini Çözelim ile ilgili aramalar
5 sınıf fen vücudumuzun bilmecesini çözelim testleri
fen bilgisi 5. sınıf vücudumuzun bilmecesini çözelim
5.sınıf fen vücudumuzun bilmecesini çözelim testi
4. sınıf fen ve teknoloji vücudumuzun bilmecesini çözelim konu anlatımı
4. sınıf fen ve teknoloji vücudumuzun bilmecesini çözelim test
4. sınıf fen ve teknoloji vücudumuzun bilmecesini çözelim değerlendirme
fen okulu 4. sınıf vücudumuzun bilmecesini çözelim
5 sınıf vücudumuzun bilmecesini çözelim slayt
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder