4. Sınıf Fen Ve Teknoloji Doğru Aydınlatma Ve Işık Kirliliği Konusu Ders Anlatımı - Ders Özeti

GEÇMİŞTEN GÜNÜMÜZE AYDINLATMA

        Bilim insanları son yüzyıllarda çok değişik teknikler kullanarak farklı aydınlatma araçları geliştirmişlerdir.

       

        Aydınlatma araçlarının tarihi gelişimini aşağıdaki gibi özetleyebiliriz;

§  M. Ö. 18000             İnsanlar meşale yapmayı öğrendi. Meşale ucu ağaç                             reçinelerine bulanmış odun parçası şeklindeydi.

§  M. Ö. 3000 – 2500   Sümerler yağ lambalarını kullanmaya başladı.                                     Kandiller ve yağ lambaları uzun süre aydınlanmada                              kullanıldı.

§  1786                                Gaz lambaları İngiltere ve Almanya’ da kullanılmaya                                başlandı.

§  1800’ lü yıllarda                Gaz lambaları sokaklarda kullanılmaya başlandı.

§  1800                                Yağ lambalarında balina yağı kullanılmaya başlandı.

§  1879                                Edison ampulü icat etti.

§  1881                        Lewis Howard uzun süre dayanabilen karbon                                     filamenti icat etti.

§  1911                         Bugün hala ampullerde kullanılan tunsten filamenti                             icat etti.

§  1927                                Florasan lambalar keşfedildi. Florasan lambalar hem                                daha az enerji harcıyor hem de daha fazla ışık                                  veriyor.

§  1980                                Normal ampullerden daha fazla ışık verip daha az                                enerji tüketen halojen lambalar icat edildi.

                    NOT: Ampuller gelen elektriğin büyük bir kısmını ısıya çok az bir kısmını ise ışık enerjisine çevirir. Bu nedenle tasarruflu değildirler. Ayrıca ampullerin ömrüde kısadır.  Floresan ve halojen lambalar ise gelen elektrik enerjisinin büyük bir kısmını ışık enerjisine çevirdiğinden dolayı daha tasarrufludur ve daha verimlidir.

YAŞAMIMIZI ETKİLEYEN AYDINLATMA

         İleri aydınlatma teknolojileri sayesinde günümüzde;

§  Hastanelerde gündüz yapılan ameliyat gibi işlemlerin bir çoğu gecede yapılabilmekte.

§  Fabrikalar gece de üretime devam edebilmekte.

§  Çeşitli ortamların, binaların aydınlatılmasında kullanılmakta ve bu binalar, ortamlar bu şekilde daha dikkat çekici hale gelmektedir. Anıtkabir, Eyfel Kulesi, Boğaz Köprüsü vb.

§  Madenciler aydınlatmalar sayesinde çalışabilmekte.

§  Çok büyük sahalarda akşam maçları yada spor müsabakaları yapılabilmekte.

UYGUN AYDINLATMA NASIL OLMALIDIR?

§  Bulunduğumuz ortamı yaptığımız işe göre aydınlatmalıyız.

§  İyi aydınlatma gözümüzü yormayacak, gözümüze zarar vermeyecek şekilde olmalıdır.

§  Işık doğrudan gözümüze gelmemelidir.

§  Gün ışığına yakın ışık rengi kullanılmalıdır.

§  Çalışma esnasında en doğru aydınlatma ışığın sol üstten gelmesidir. Ancak sol elimizle yazıyorsak ışık sağ üstten gelmelidir.

§  İyi bir aydınlatmada ışık kaynağı yalnızca aydınlatması gereken yeri aydınlatmalıdır.

§  Kütüphaneleri aydınlatmada floresanlar kullanılmalıdır. Floresanlar beyaz ışık verdikleri için gözleri yormaz.

§  Kötü aydınlatma ülke ekonomisine zarar verir. Aynı zamanda israftır. Bunun için az enerji tüketen ışık kaynakları kullanılmalıdır.

IŞIK ÇEVREYİ ETKİLER Mİ? ( IŞIK KİRLİLİĞİ )

        Işık Kirliliği: Yanlış yerde, yanlış zamanda, yanlış miktarda ve yanlış yönde yapılan aydınlatmalardır.

        Işık kirliliğini önlemek için;

§  Nitelikli aydınlatma yapılmalıdır.

§  Aydınlatılması zorunlu olan bölgeler yalnızca aydınlatılması gereken zamanlarda ve düzeylerde aydınlatılmalıdır.

§  Geceleri yapılan aydınlatmalar ancak gerekliyse yapılmalıdır. Varlık algılayıcıların ( sensör ) yada zaman sayaçlarının kullanımı yaygınlaştırılmalıdır.

§  Işık gökyüzüne doğru değil yere doğru yönlendirilmelidir.

§  Aşırı ışık kullanımı hem doğaya hem de bütçeye zarar verir.