4. Sınıf Fen Bilimleri Dolaşım Sistemi Konusu Anlatımı Ders Özeti

KANIN VÜCUTTA DOLAŞIMI

·      Vücudumuzda yer alan, kırmızı renkli, hayati sıvıya kan denir.

-       Kan vücuda besin ve oksijen taşır.

-       Vücudu mikroplara karşı korur.

-       Vücutta oluşan karbondioksit ve diğer zararlı maddeleri vücut dışına atacak organlara taşır.

·      Kan vücudumuzun her noktasına su borusuna, hortuma benzeyen damarlar sayesinde ulaşır.

-       Damarlar vücudun kan ihtiyacına göre farklı kalınlıktadır.

-       Damarlar vücudun her noktasını sarar.

·      Kanı vücuda pompalayan, vücutta dolaşımını sağlayan organ kalptir.

-       Kalp devamlı kasılıp gevşeyerek vücuda kan pompalar.

-       Kalp özel bir kastan meydan gelir.

-       Kalp göğüs kafesinin içinde ve iki akciğer arasındadır.

·      Vücutta besinlerden enerji elde edilirken:

-       Soluk alma ile havadan alınan oksijen kullanılır.

-       Karbondioksit açığa çıkar.

-       Vücutta biriken karbondioksit kan yoluyla kalbe gelir. Kalpten akciğerlere ulaşır. Soluk verme ile vücut dışına atılır.

-       Oksijen bakımından zengin kan açık kırmızı renklidir.

-       Karbondioksit bakımından zengin kan koyu kırmızıdır.

·      Kalpte gerçekleşen kasılma-gevşeme hareketine kalp atışı denir.

·      Kalbin kasılmasıyla damarlara pompalanan kanın damar duvarına vuruşuna nabız denir.

-       Dakikadaki nabız sayısı bebeklerde 100-120, çocuklarda 80-100, yetişkinlerde 70-80’dir.

-       Bebek ve çocuklarda büyüme ve gelişme sürecinden dolayı enerji ihtiyacı fazladır ve nabız sayısı bu sebeple fazladır. Yaş ilerledikçe vücudun enerji ihtiyacı azalır bu sebeple yetişkinlerde nabız sayısı azalır.

-       Nabız sayısı yaşa, cinsiyete ve vücut yapısına göre değişir.

-            Koşma, yüzme, yürüme gibi egzersizler ile vücuttaki enerji ihtiyacı artar ve buna bağlı olarak soluk alıp verme sıklığımız ve kalp atış hızımız artar. Bu da dakikadaki nabız atış sayısını arttırır.

-            Heyecan, korku, ateşli hastalık durumlarında da nabız sayımız artar.

-            Uyku ve dinlenme halinde soluk alıp verme sıklığı, kalp atış sayısı ve nabız sayısı en az seviyededir.

·      Kalp ve akciğer sesleri steteskop denen aletle dinlenilir.

-            Tansiyon ölçerken de steteskop kullanılır.

-            Kalp atışını ayrıntılı incelemek için ekokardiyografi cihazları kullanılmaktadır.

·      Sağlıklı olmak için, daha dinç görünmek için, kendimizi daha iyi hissetmemiz için egzersiz yapmalıyız.

·      Egzersiz yapmanın vücudumuza faydaları şunlardır:

-          Bel ve boyun fıtığı gibi hastalıkların ilerlemesini engeller.

-          Obezite, kalp krizi gibi hastalıkları engeller.

-          Kan dolaşımımız hızlanır.

-          Kasların ve kemiklerin güçlenmesini sağlar.

·      Dolaşım organlarının sağlığını korumak için:

-          Aşırı korku, heyecan ve stresten uzak durmalıyız.

-          Sigara, alkol, uyuşturucu gibi zararlı alışkanlıklardan uzak durmalıyız.

-          Dengeli, düzenli ve sağlıklı beslenmeliyiz.

-          Çok fazla hayvansal yağlar tüketmemeliyiz.

-          Temiz havada bulunmalıyız. Kapalı ortamları havalandırmalıyız.

-          Kanın vücutta rahat dolaşabilmesi için dar giysilerden uzak durmalıyız.

-          Düzenli olarak vücudumuza uygun egzersiz ve spor yapmalıyız.

-          Kan yoluyla bulaşan AIDS, hepatit, kuduz gibi hastalıklara karşı dikkatli olmalıyız.