4. Sınıf Fen Bilimleri Solunum Sistemi Konu Anlatımı Ders Özeti

SOLUK ALIP VERME

·      Vücudumuz için gerekli olan oksijenin solunum organları yardımıyla vücudumuza alınmasına soluk alma denir.

·      Oksijen, vücuda alınan besinlerden enerji açığa çıkarmak için kullanılır. Oksijenin kullanılmasından sonra vücutta karbondioksit açığa çıkar. Vücudumuzdaki karbondioksitin dışa verilmesine de soluk verme denir.

·      Canlıların besin ve oksijeni vücutlarına alarak, enerji ihtiyaçlarını karşıladıktan sonra karbondioksit ve su buharını dışarı vermelerine solunum denir.

Solunumda Görevli Organlar

1.Burun : Havayı dış ortamdan vücudumuza ilk alan organdır. İçinde kıllar ve sümük bulunur. Havayı ısıtır, nemlendirir, mikrop ve yabancı maddelerden temizleyerek yutağa iletir.

2.Yutak : Ağız ve burun boşluğuyla, yemek borusu ve soluk borusunun birleştiği noktadır. Havanın soluk borusuna, besinlerin yemek borusuna iletilmesini sağlar.

3.Gırtlak : Yutkunma dışında devamlı soluk borusunu açık tutar, havayı soluk borusuna iletir. Besinleri yutarken soluk borusunu kapatır. Yediklerimizin yemek borusuna geçmesini sağlar, soluk borusuna kaçmasını engeller. içinde ses telleri bulunur.

4.Soluk Borusu : Gırtlaktan geçen havanın akciğerlere iletilmesini sağlar. İçinde bulunan kıllarla havayı temizler.

5.Akciğerler : Havadan alınan oksijen ile vücutta oluşan karbondioksitin değişimi akciğerlerde olur. Akciğer sağ ve sol akciğer olmak üzere 2 tanedir. Sol akciğer, sağ akciğerden daha küçüktür. Bunun nedeni kalbin sol tarafa yakın olmasıdır.

*Akciğerlerin altında göğüs boşluğu ile karın boşluğunu ayıran düz ve kaslı yapıya diyafram denir. Diyafram ve kaburgalar arası kaslar birlikte çalışarak soluk alıp vermeye yardımcı olur.

* Ağız, soluk alıp-verme organı değildir.

Soluk Alırken Vücutta Gerçekleşen Olaylar:

1. Diyafram kası kasılarak aşağıya doğru düzleşir.
2.Kaburga kemikleri arasındaki kaslar kasılır. Göğüs kafesi genişler.

3.Akciğerler genişler.

4. Oksijen bakımından zengin hava akciğerlere dolar.

5. Akciğerlere gelen havadaki oksijen kana geçer.

  

Soluk Verirken Vücutta Gerçekleşen Olaylar

1.   Diyafram kası gevşeyerek yukarı doğru yükselir.

2.   Kaburgalar arası kaslar gevşer ve göğüs kafesi daralır.

3.    Akciğerler daralır.

4.    Kandan akciğerlere gelen karbondioksit bakımından zengin hava dış ortama atılır.

Soluk alıp verme sıklığı:

Yetişkinlerde dakikada 12-16 kez,

Bebeklerde ise ortalama 20-25 kez gerçekleşir.

Solunum Sistemimizin Sağlığını Korumak İçin

1.Burnumuzdan nefes almalıyız.

2.Yaşadığımız ortamların havası temiz olmalıdır. Kapalı alanlar sık sık havalandırılmalıdır.

3.Sigara kullanmamalı ve sigara içilen yerlerden ve kişilerden uzak durmalıyız.

4.Soğuk, tozlu ve kuru havalardan kaçınmalıyız. Soğuk günlerde atkı kullanmalıyız.

5.Hava şartlarına uygun giyinmeliyiz.

6.Nezle ve grip olan kişilerden uzak durmalıyız. Bulaşıcı hastalıklardan korunmak için aşı olmalıyız.

7. Temiz havada spor yapmalıyız.

8.Yeterli ve dengeli beslenerek sağlığımızı korumalı, vücut direncimizi arttırmalıyız.