3. Sınıf Fen Bilimleri Ses Konusu Anlatımı - Ders Özeti

SES

Duyu organlarımızdan biri olan kulağımızla sesleri duyar, varlıkları algılar ve varlıkları seslerine göre ayırt ederiz.

SES: Maddeler titreşerek bulundukları ortama enerji yayarlar. Bu enerjiye ses
denir. Yani ses bir enerjidir.
1) Her sesin bir kaynağı vardır.
2) Ses cisimlerin titreşmesi sonucunda oluşur.
3) Her cisim titreşim sonucu ses çıkarır.
4) Çok titreşen cisimler yüksek ses çıkarır.
5) Ses bir kaynaktan çıkar ve su da oluşan daire şeklindeki dalgalar gibi etrafa yayılır.
6) Ses her yöne yayılabilir.
7) Ses boşlukta yani havanın olmadığı uzayda ses yayılmaz.
8) Ses, sıvıda dalgalar şeklinde yayılır.
9) Yakındaki sesleri uzaktaki seslere göre daha iyi işitiriz.
10) Hareketli bir cismin sesi artıyorsa ses kaynağı bize yaklaşıyor, ses şiddeti azalıyorsa bizden uzaklaşıyor demektir.

SES ŞİDDETİ: Sesin uzaktan veya yakından duyulabilme özelliğine ses şiddeti denir.
1) Ses şiddeti, sesin gür ya da zayıf işitilmesidir.
2) Sesi duyabilmemizi sağlayan özellik sesin şiddetidir.
3) Ses Kaynağına yaklaştıkça sesin şiddeti artar. Ses daha rahat duyulur.
4) Ses Kaynağından uzaklaştıkça sesin şiddeti azalır. Sesin duyulması güçleşir..
5) Ses şiddeti, çok olan sesler daha iyi işitilir.
6) Ses şiddeti, az olan sesler daha az işitilir.
7) İnsanların kulağı bütün sesleri işitemez.
8) İnsanlar, çok az sesleri ve çok yüksek sesleri işitemez.

ÖRNEK: İnsanların işitemediği sesleri yarasalar, baykuşlar, balinalar, köpekler işitebilir.
Dünya’nın dönerken çıkardığı sesi kulağımız işitemez.
Karıncaların yürürken çıkardığı sesleri kulağımız işitemez.
Yüksek sesli ortamlarda uzun süre kalmak işitme kayıplarına yol açar.
Ses kaynağı ne kadar yakınsa, sesin kulağa verdiği hasar da o kadar artar.

SESİN ZARARLI ETKİLERİNDEN KORUNMAK İÇİN

1) Yüksek sesli ortamlarda uzun süre durmamalıyız.
2) Yüksek sesle müzik, televizyon, radyo dinlememeliyiz.
3) İşleri gereği sesli ortamda çalışmak zorunda olanlar, kulak tıkacı ve kulak maskesi kullanmalı.
4) Çok şiddetli seslerin olduğu yerlerde, ağzımızı açıp, kulaklarımızı kapatırsak kulak sağlığımızı korumuş oluruz.

ÇEVREMİZDEKİ SESLER SES KAYNAĞI: Ses çıkaran her varlık bir ses kaynağıdır.
1) Her sesin mutlaka bir kaynağı vardır.
2) Ses her yöne yayılır.
3) Ses kaynağına yaklaştığımızda sessin şiddeti artar. Ses kaynağına yaklaştıkça, sesi daha iyi duyarız.
4) Ses kaynağından uzaklaştığımızda sessin şiddeti azalır. Daha güç ve zor duyarız.
5) Ses kaynağı, yakın ve güçlü ses yayıyorsa o sesi kolayca işitiriz.
6) Ses kaynaklarının çıkardığı sesler birbirinden farklıdır.
7) Ses kaynakları çok çeşitlidir.
8) Ses kaynağını göremediğimiz durumlarda ses kaynağının yerini, kulağımızla tahmin edebiliriz.
9) Ses kaynağının, bize yaklaştığını ya da bizden uzaklaştığını yine kulağımızla tahmin edebiliriz.

Ses Kaynakları 
A) Doğal Ses Kaynağı ve B) Yapay Ses Kaynağı olarak ikiye ayrılır.

Doğal Ses Kaynağı: Doğada kendiliğinden bulunan insanlar tarafından oluşturulmayan ses kaynaklarına Doğal Ses Kaynağı denir.

ÖRNEK: Yağmur sesi, rüzgar sesi, hayvanların çıkardığı sesler, deniz dalgasının sesi, şelale sesi, şimşek sesi, yaprak hışırtısı gibi sesler doğal seslerdir.

Yapay Ses Kaynağı: Doğada kendiliğinden bulunmayan, insanlar tarafından oluşturulan ses kaynaklarına Yapay Ses Kaynağı denir.

ÖRNEK: Müzik aletlerinin çıkardığı sesler, taşıtların çıkardığı sesler, televizyon, radyo, bilgisayar, telefon, çamaşır makinası gibi araçların çıkardığı sesler yapay seslerdir.
İnsanlar sesin şiddetini artırarak, sesi daha uzaklara ulaştırabilmek için bazı teknolojik ürünler icat etmişlerdir.

SESİN ŞİDDETİNİ ARTIRAN ALETLER
1) Doktorlar kalp atışlarımızı dinlemek için stetoskop kullanır.
2) Megafon
3) Mikrofon
4) Hoparlör
5) İşitme cihazı