4. Sınıf Fen Bilimleri Kütle Ve Hacim Konu Anlatımı Ders Özeti

MADDENİN ÖLÇÜLEBİLİR ÖZELLİKLERİ

(KÜTLE VE HACİM)

KÜTLE: Kg-gr

Maddelerin sahip olduğu ölçüle bilir ve değişmeyen madde miktarına kütle denir

Pazardan aldığımız,elma,armut,karpuzun kütlesi vardır. - Kütle birimi olarak kilogram ya da gram kullanılır.1 kilogram=1000grama eşittir.kütleyi ölçmek için,baskül,eletronik terazi,eşitkollu terzi kullanılır.

KATILARIN KÜTLESİ NASIL ÖLÇÜLÜR

Katı maddelerin kütlesini doğrudan eşit kollu terazi yada elektronik tartılar ile ölçebiliriz. Yalnız küçük taneli olan mercimek, tuz, şeker gibi akışkan özellik gösteren katı maddeleri bir kap yada poşet yardımı ile ölçeriz.

      Maddelerin kapladıkları yerin fazla olması o maddenin kütlesinin daha fazla olduğunu göstermez. Bir avuç büyüklüğünde köpük ile demir bir bilyeyi karşılaştırdığımızda demir bilyenin kütlesinin daha fazla olduğunu görürüz. Fakat köpük daha fazla yer kaplamaktadır.

                                  

SIVILARIN KÜTLESİ NASIL ÖLÇÜLÜR

            Sıvılar akışkan olduklarından belirli bir şekilleri yoktur.Bulundukları kabın şeklini alırlar. Bu nedenle sıvıların kütlelerini ölçerken  bardak,sürahi,kavanoz gibi bir kaptan yararlanılır.

            Ölçüm için öncelikle boş kap tartıda tartılır. Boş kabın kütlesine dara denir. Daha sonra kütlesi ölçülecek olan sıvı boş kaba doldurulur ve dolu kap tekrar ölçülür. Kap ve içindeki sıvının toplam kütlesine brüt kütle denir. Son olarak brüt yani toplam kütleden boş kabın kütlesi yani dara çıkartılır. Bulunan fark sıvının kütlesidir. Sıvının tek başına kütlesine net kütle denir.

HACİM   L-ml

v  Maddenin uzayda kapladığı yere HACİM denir.

v  Hacim ölçülebilir bir özelliktir ve ölçü birimi litredir. 1 litre = 1000 mililitredir (ml)

·          SIVILARIN HACİMLERİ NASIL ÖLÇÜLÜR ?

       Dereceli silindirlerle ölçülür ve  veriler sıvının hacmini belirler.Ölçü birimi litredir (L)

Sıvılar bulundukları kabın şeklini aldığı için dereceli kaplarla hacimleri belirlenir. Dereceli kapların üzerinde bazı hacim büyüklükleri yazılıdır. İçine konulan sıvının seviyesi hangi sayısal değere gelirse sıvının hacmi o kadardır. 

·         KATILARIN HACİMLERİ NASIL ÖLÇÜLÜR. 1 L = 1000 ML

Katıların hacimlerini sıvı maddelerden yararlanarak ölçebiliriz.

Katıların hacmini dereceli kaplarla ölçemeyiz. Çünkü katılar konuldukları kabın şeklini almazlar.

Katı maddeler dereceli silindirde batacakları bir sıvının içerisine konulursa sıvı seviyesi artar, sıvının seviyesindeki bu artış katı maddenin hacmi kadardır.

Katı madde 1.kaptaki sıvı ile dolu kaba konulduğunda sıvı seviyesinde yükselme olur.2.kapta görülen su seviyesi,katı ve sıvının toplam değeridir. Dereceli silindirdeki 1.kaptaki sıvının değerini, 2.kaptaki sıvının değerinden çıkarırsak katı maddenin hacmini buluruz.

peynir,su,süt,elma, taş,gibi maddelerin kütle ve hacmi vardır.

           

§  O halde;-kütlesi ve hacmi olan her türlü varlık maddedir.

ü  Ancak; ısı,ışık,ses gibi kütlesi ve hacmi olmayan varlıkları madde olarak nitelendiremeyiz.