7. Sınıf Sosyal Bilgiler 2. Ünite Ülkemizde Nüfus Konu Anlatımı - Ders Özeti

2. ÜNİTE ÜLKEMİZDE NÜFUS

            Nüfus: Sınırları belli bir alanda, belli bir zamanda yaşayan insan sayısına denir.

            Nüfus Yoğunluğu: Kilometrekareye düşen insan sayısına nüfus yoğunluğu denir.

                                                      

Nüfus Yoğunluğunun Fazla Olmasının Sonuçları:

   İş gücü ucuzlar.

   Tüketim artar.

   Konut sıkıntısı yaşanır.

   Eğitim ve sağlık sorunları artar.

   Trafik sorunları yaşanır.

            Nüfus Artış Hızını Belirleyen Sebepler

            * Doğumlar                            * Savaşlar                               * Salgın hastalıklar                             * Doğal afetler             * Turizm faaliyetleri               * Yaşam koşullarının iyileşmesi

            Nüfusu Fazla Olan İller:

            * İstanbul (En Fazla)                        * Ankara               * İzmir            * Konya                * Adana

            Nüfusu Az Olan İller:

            * Bayburt (En Az)                 * Gümüşhane                         * Ardahan                  * Tunceli

            Nüfus Yoğunluğuna Göre Bölgeler (Sırasıyla):

            1- Marmara Bölgesi         2- Güneydoğu Anadolu Bölgesi         3- Ege Bölgesi           4- Akdeniz

            5- İç Anadolu Bölgesi     6- Karadeniz Bölgesi                            7- Doğu Anadolu Bölgesi

            Bölgelerimizde Nüfus Yoğunluğunun Az Olduğu Alanlar:

            * Marmara Bölgesi: (Trakya'nın kuzeyi)       * Güney Doğu Anadolu Bölgesi: (Mardin, Hakkari)

            * Akdeniz Bölgesi: (Taşeli platosu)    * İç Anadolu Bölgesi: (Tuz gölü çevresi)                           
            * Karadeniz Bölgesi: (Doğu Karadeniz Bölümü)

            NÜFUS VE ÖZELLİKLERİ

            Osmanlı Devletinin ilk nüfus sayımı, Padişah II. Mahmut döneminde 1831 yılında yapıldı.

II. Mahmut döneminde yapılan nüfus sayımının nedeni askere alınacakları ve vergi verecek nüfusu belirlemekti.

            Ülkemizde Cumhuriyet döneminde 1927 yılında ilk nüfus sayımı yapılmıştır. 1990 yılına kadar sonu 0 ve 5 ile biten yıllarda nüfus sayımı yapılırken bu tarihten sonra 10 yılda bir yapılmaya başlandı. 2007 yılından itibaren sokağa çıkma yasağına gerek kalmadan adrese dayalı nüfus sayımı sistemine geçilmiştir.

            BİLGİ NOTU : Ülkemizde nüfus sayımını Türkiye İstatistik Kurumu(TÜİK) yapar.

            Nüfus Sayımı Niçin Yapılır?

      Yaşayan insan sayısı

      Nüfusun eğitim durumu

      Nüfusun yaş cinsiyet durumu

      Nüfusun ekonomik faaliyetlere dağılımı

      Kır ve kent nüfusu

      Çalışan insan sayısını belirlemek için nüfus sayımı yapılır.

            Doğal nüfus artışı : Bir ülkede doğumların ölümlerden fazla olmasına denir.

            İç göç:  Ülke sınırları içinde yapılan göçe denir. Örnek: Konya'dan İstanbul'a yapılan göç

            İç göç (kırdan kente göç)’ün nedenleri:

     Tarım alanlarının miras yoluyla daralması

     Kırsal kesimdeki hızlı nüfus artışı

     Tarımda makineleşme artışı

     Kentlerdeki iş imkanlarının fazla olması

     Kentlerdeki eğitim ve sağlık hizmetlerinin yaygın olması

     Kentlerdeki altyapı hizmetleri ile sosyal ve kültürel hayatın canlı olması

İç göç (kırdan kente göç)’ün sonuçları:

      Kentlerde işsizlik artar.

      Gecekondulaşma ve çarpık kentleşme görülür.

      Çevre ve gürültü kirliliği ile ortaya çıkar.

      Trafik ve konut sorunu yaşanır.

      Devlet ve belediye hizmetlerinde aksamalar görülür.

      Kültürel çatışmalar yaşanır.

            Dış göç:  Ülkeler arasında yapılan göçlere denir. Örnek: Lozan Anlaşması gereği Türkiye ve Yunanistan arasındaki nüfus değişimi.

            Dış göçün nedenleri:

            1- Savaşlar      2- Siyasi olaylar          3- Doğal afetler          4- Ekonomik nedenler  

            5-  Baskı ve zulüm                 6- Uluslararası anlaşmalarla sağlanan nüfus değişimi

            Mevsimlik göç: Çalışmak amacıyla bir bölgeden başka bir bölgeye yapılan işçi göçüne denir. Örnek: Doğu ve Güneydoğu'dan tarım işçiliği için yazın Ege ve Akdeniz Bölgesi'ne yapılan göç.

            Beyin göçü: Bilim ve teknolojik açıdan nitelikli insanların başka ülkelere göç etmesine denir. Örnek: Bilim adamı, doktor, mühendis gibi mesleklerde başarılı insanların yurtdışına gitmesi

            EĞİTİM ÖĞRETİM HAKKI (Madde 42)

·         Kimse eğitim öğretim hakkından yoksun bırakılamaz.

·         İlk ve orta öğretim kız ve erkek öğrenciler için zorunludur, devlet okullarında parasızdır.

·         Devlet maddi imkanları olmayan öğrenciler için burs ve yardımlar yapar.

            Darüşşafaka: 30 Mart 1863 tarihinde babası ölmüş, ekonomik durumu yetersiz, kız ve erkek öğrencilere eğitim sağlayan okuldur. Öğrencilerin ihtiyaçları Darüşşafaka Cemiyeti tarafından karşılanır.

            ÇALIŞMA HAKKI (Madde 49)

v  Çalışma, herkesin hakkı ve ödevidir.

v  Devlet çalışanları korumak, desteklemek, işsizliği önlemek için gerekli tedbirleri alır.

            Çok Amaçlı Toplum Merkezi (ÇATOM):

            Başbakanlık GAP idaresi tarafından ekonomiyi güçlendirip yoksulluğu azaltmak için kurulmuş merkezlerdir. 30 adet ÇATOM vardır. Çatom’un hedef kitlesi genç kız ve kadınlardır.

BİLGİ NOTU :  Hiçbir geliri olmayan vatandaşlar için “yeşil kart uygulaması” vardır.

            YERLEŞME VE SEYAHAT HÜRRİYETİ (Madde 23)

§  Herkes yerleşme ve seyahat hürriyetine sahiptir.

§  Seyahat hürriyeti suç, soruşturma, kovuşturma sebebiyle ve suç işlenmesini önlemek için sınırlandırılabilir.