Milli Kültür Ögeleri Konu Anlatımı - 4. Sınıf Sosyal Bilgiler

Millî Kültür Ögeleri

Milli Kültür

      Millî kültür, bir millete ait bilgi, inanç, davranışlar bütünü ile bu bütünün parçası olan maddi eserlerdir.

     Kültürü; dinî ve millî bayramlar, gelenek görenekler, millî kıyafetler, el sanatları, dil,tarih gibi ögeler oluşturur. Bu ögeler nesilden nesile aktarılır.

    Kültür, bölgeden bölgeye farklılık gösterebilir.

Millî KülMillî duygu ve dil arasındaki bağ çok güçlüdür. Dilin millî ve zengin olması  millî duygunun gelişmesinde başlıca etkendir.

                                                                   M. Kemal Atatürk

Kültür Ögeleri

◆ Dil: Dünya üzerindeki ulusların her birinin kendine ait dilleri vardır. Dillerin, ulusların geçmişinde belli bir tarihi bulunur. Dil, eserlerin nesilden nesile taşınmasını sağlar.

           Atatürk’ün, cumhuriyeti kurduğu yılarda yaptığı çalışmaların başında Türk Dil Kurumunu kurdurması gelmektedir. Bu kurumun amacı, Türk dilini geliştirmek, dilin milletleri birleştirici bir unsur olduğunu Türk milletine anlatmaktır.

◆ Destan: Kahramanlık, güç, sevgi gibi konuların işlendiği halk şiirleridir.

◆ Türkü: Ezgi ile söylenen halk şiirine denir. Özel durumlarda ya da ezginin,sözlerin çeşitlenmesine göre ninni, ağıt, deyiş adları da kullanılmaktadır.

◆ Tekerlemeler: Daha çok çocuk geleneklerinde yer alan ses ve sözcük benzerliğine göre sıralanan söyleyeni belli olmayan ürünlerdir.

Örnek: Bir berber bir berbere gel beraber bir berber dükkânı açalım demiş

◆ Kalıplaşmış Sözler: Dilimizde atasözleri, deyimler, bilmecelerdir.

◆ Atasözü: Atalarımızdan günümüze ulaşan, belli bir yargı içeren, söyleyeni belli olmayan, düz konuşma içinde kullanılan sözlerdir.

“Söz gümüş ise sükût   altındır!“             

“Sakla samanı, gelir zamanı.“

◆ Deyim: Asıl anlamlarından uzaklaşarak yeni kavramlar meydana getiren kalıplaşmış sözlerdir.

“Ayaklarına kara sular inmek”               

“Gözleri yollarda kalmak.”

◆ Bilmeceler: Doğa olaylarını, insan, hayvan ve bitkileri, eşyaları konu alan, kapalı şekilde soran, çağrışımlarla bulunması amaçlanan kalıplaşmış sözlerdir.

                       “El eker, dil biçer.“

◆ Bayramlar: Milletçe kutladığımız özel günlerdir. Bayramlarda insanlar bir araya gelir, ilişkiler kuvvetlenir.

• Dinî Bayramlar                         

• Millî Bayramlar

• Hıdırellez Bayramı                   

• Nevruz Bayramı              

• Mevsimlik Bayramlar

Gelenek ve Görenekler

Gelenek, bir toplumda eskiden kalmış olmaları nedeniyle saygın tutulup kuşaktan kuşağa iletilen, yaptırım gücü olan kültürel kalıntılar, töre ve davranışlardır.

Görenek ise bir şeyi eskiden beri görüldüğü gibi yapma alışkanlığıdır.

   Türk gelenek ve göreneklerinde, misafire kahve ikram etmek, dinî bayramlarda büyükleri ziyaret etmek, millî oyunlar oynamak, sünnet, düğün gibi özel günleri kutlamak gibi davranışlar vardır.

  Gelenek ve görenekler kanunlarda belirtilmez. Ancak toplumda uyulması

beklenen davranışlardır.

Halk Oyunları: Düğün, nişan, asker uğurlamalarında, dinî ve millî bayramlarda oynanır. Geleneksel kıyafetler giyilir. Figürleri yöreden yöreye değişir.

Yiyecekler, İçecekler: Beslenme biçimi, içinde bulunulan kültürel, coğrafi ve ekonomik özelliklere göre şekillenir. Türk mutfağı Türk kültürünü yansıtır. Türk mutfağı denince, Türkiye’de yaşayan insanların beslenmesini sağlayan yiyecek, içecekler, bunların hazırlanması, pişirilmesi, korunması, yemek yapma teknikleri anlaşılır.

El Sanatları: İnsanoğlu var olduğundan beri tabiat şartlarına bağlı olarak ortaya çıkmıştır. Geleneksel Türk el sanatlarından halıcılık, kilimcilik, kumaş dokumacılığı, dericilik, ahşap ve ağaç işçiliği vb. sıralanabilir.

Giyim - Kuşam: Giyinme, insanların doğa koşullarından korumak için yaptığı bir eylemdir. Zamanla doğal, toplumsal etkenlerle biçim değiştirmiştir. Bu değişimde coğrafi özelliklerin ve kullanılan malzemelerin de etkisi olmuştur. Giyim, toplumun özelliklerini yansıtır.

 

Tarihte Türk Oyunları: Türklerin eskiden beri oynadığı oyunlar vardır. Bu oyunlardan bazıları çocuklar arasında da oynanmaktadır. Saklambaç, birdirbir, bezirgânbaşı gibi oyunları örnek olarak verebiliriz.

    Yaşam şartlarının ve çevrenin değişmesi, teknolojinin gelişmesi oynanan oyunları da etkilemiştir. Büyüklerimiz küçükken bez bebek, topaç gibi oyuncaklarla oynarlarmış Günümüzde teknolojinin gelişmesi ile çeşit çeşit oyuncaklar, bilgisayar oyunları oynanmaktadır.

Kültür Ögeleri ve Değişimi

     Millî kültürün ögeleri toplumu yansıtır. Ülkemizde kurulmuş olan eski medeniyetlerin kalıntıları ve onlardan kalan eserler de millî değerlerimizdir. Özellikle Anadolu’da Selçuklular, Osmanlılar döneminden günümüze kadar varlıklarını sürdürebilmiş değişik türde ve çok sayıda mimari eser vardır. Bu eserler, en değerli kültürel mirasımızdır. Bu mirasın en belirgin örnekleri köprüler, saraylar, camiler,

çarşılar, köşkler, çeşmeler olarak sıralanabilir.

    Toplumlarda teknoloji, yaşam şartlar› sürekli değişmektedir. Bu değişim kültürü de etkilemektedir. Kültür, nesilden nesile değişerek aktarılmaktadır. Kültürün değişime uğramasının en somut örneği mimari alanında görülebilir. Yaşadığımız yerde çeşitli özellikleri olan eski binalar bulunmaktadır. Bu binalar onarım ve restorasyon çalışmaları ile varlığını sürdürmektedir.

    Bir milletin en değerli varlıklarından biri kültür ögeleridir. Türk gençleri olarak bizler bu ögeleri tanımalı, yaşatmalıyız. Bu hem birey olarak hem de millet olarak kimliğimizi korumak için gereklidir.