5. Sınıf Fen Bilimleri VÜCUDUMUZ BİLMECESİNİ ÇÖZELİM Ünitesi Konu Anlatımı Ders Özeti

FEN VE TEKNOLOJİ DERSİ

1.ÜNİTE :VÜCUDUMUZ BİLMECESİNİ ÇÖZELİM  

KONU ÖZETİ

KONULAR
A. Besinler ve Dengeli Beslenme
B. Besinlerin Sindirimi
C. Boşaltım
D. Sağlığa Zararlı Maddeler

A. BESİNLER VE DENGELİ BESLENME

Beslenme Neden Gereklidir?

Canlılar beslenemezlerse yaşamlarını sürdüremezler. Tüm canlılar büyüyebilmek ve yaşamsal faaliyetlerini devam ettirebilmek için beslenir.

• Canlılar, doğduktan sonra büyür ve gelişirler. Büyüyebilmek ve gelişebilmek için ise beslenirler.

Yediğimiz besinlerin bir kısmı vücudumuzun kas ve kemik yapısına katılır. Böylece büyürüz. Dünyaya gelen bebek büyüyerek çocuk olur, çocuk büyüyerek yetişkin olur. Yetişkinler büyümezler.

İnsanlar belli bir yaşa gelince büyümelerini tamamlarlar.

• Canlılar yaşamsal faaliyetlerini devam ettirebilmek için gerekli olan enerjiyi besinlerden sağlarlar. Organlarımız çalışırken, soluk alıp verirken enerji harcarız. Yürürken, konuşurken, düşünürken

harcadığımız enerji, uyurken harcadığımız enerjiden daha fazladır. Bu nedenle çok hareket ettiğimizde daha çabuk acıkırız. Vücudumuzun enerji ihtiyacı arttığı için beslenme isteği duyarız.

Besinleri Nasıl Elde Ederiz?

Besinlerimizi bitkilerden ve hayvanlardan elde ederiz.

Hayvansal Besinler

·         Et, süt, yumurta

·         inek, koyun, tavuk, balık gibi hayvanlardan et,

·         inek, koyun, keçi gibi hayvanlardan süt (Yoğurt ve peynir, sütten elde edilir.),

·         Tavuk, hindi, kaz, ördek gibi hayvanlardan yumurta elde edilir.

Bitkisel Besinler

Ø  Meyve ve Sebzeler

·         Elma, armut, üzüm, muz, nar, portakal, mandalina vb. meyveler, bu meyvelerin ağaçlarından elde edilir.

·         Pırasa, ıspanak, marul, lahana, domates, salatalık, maydanoz, soğan birer sebzedir.

Ø  Tahıllar: Buğday, arpa, çavdar, yulaf, pirinç, mısır vb.

Ø  Baklagiller: Kuru fasulye, nohut, mercimek, bezelye vb.

Ø  Turunçgiller: Portakal, limon, mandalina, greyfurt vb.

İçerdikleri Maddelere Göre Besinler

Besinler içerdikleri maddelere göre karbonhidratlar, proteinler, yağlar, vitaminler, su ve mineraller olarak gruplandırılır. Besinlerde birçok madde vardır ancak besinler en çok içerdikleri maddeye göre gruplandırılır.

Karbonhidratlar

Hangi Besinlerde Bulunur?

Temel besin maddelerimizdendir. Ekmek, makarna, pilav, süt, bal, meyve çeşitlerinde, tahıllarda, patates ve şeker kamışında bolca bulunur. Karbonhidrat ,çeren maddelere tentürdiyot damlatıldığında rengi mavi \ olur.

Vücudumuzda Ne İşe Yarar?

Karbonhidratlar vücudumuza enerji sağlar. Meyve ve sebzelerde, kepekli ekmekte, yulafta bulunan lif, sindirimi kolaylaştırır. Lif de bir karbonhidrattır.

Proteinler

Hangi Besinlerde Bulunur?

Et, süt, yumurta, yoğurt, balık, peynir gibi hayvansal besinlerde bolca bulunur.

Bitkisel besinlerden

 tahıllar,

baklagiller ve

kuru yemişler protein bakımından zengindir.

 Nitrik asit damlattığımızda rengi sarı olan maddelerde protein vardır.

Vücudumuzda Ne İşe Yarar?

Proteinler, büyüme ve gelişmeyi sağlar. Vücudumuzda oluşan yaraların iyileşmesini

proteinler gerçekleştirir. Bu nedenle proteinler yapıcı ve onarıcı besinler olarak adlandırılır.

Vücudumuzun mikroplara karşı direnci ve zekâmızın gelişmesi için de proteinlere ihtiyaç duyarız.

Büyüme ve gelişme dönemindeki bebekler ve çocuklar yeterince protein almazlarsa büyümeleri yavaşlar ya da durabilir. Çünkü yeterince protein almazsak kemik ve kaslarımız gelişemez.

Yağlar

Hangi Besinlerde Bulunur?

Bitkilerden ve hayvanlardan elde edilir.

Vücudumuzda Ne İşe Yarar?

Vücudumuz, fazla enerji gerektiren işler için gerekli enerjiyi yağlardan sağlar. Yağlar, karbonhidratlardan daha fazla enerji içerir. Fazla yağ vücudumuzda depolanır. Çok yağ ve karbonhidrat tükettiğimizde şişmanlık sorunu yaşarız.

Vitaminler

Hangi Besinlerde Bulunur, Ne İşe Yarar?

A Vitamini —► Havuç, kereviz, domates, taze fasulye, fıstık, avakado, baklagiller, mantar, yumurta, süt, buğday ve cevizde bulunur. Eksikliğinde gece körlüğü, deride kuruma ve pullanma görülür. Kemik ve diş gelişimine katkıda bulunur.

B Vitamini —► Süt ve süt ürünlerinde, kırmızı et, yumurta ve birçok sebzede bulunur. Tahıl ve tahıllardan elde edilen ürünlerde de B vitamini bulunur. B vitaminleri eksikliğinde kansızlık, yorgunluk, deride yaralar gibi rahatsızlıklar oluşur.

C Vitamini —► Turunçgiller, çilek, kuşburrnu, böğürtlen, domates, maydanoz, lahana, patates ve yeşil yapraklı sebzelerde bulunur. Diş ve diş eti sağlığı için gereklidir. Vücudu mikroplara karşı korur.

D Vitamini —► Süt, yumurta, tereyağı, balık ve balık yağı, peynir ve sebzelerde bulunur.

Kalsiyum ve fosforun emilmesini ve kemiklerde depolanmasını sağlar.

D vitamininin ön maddesi besinlerden alınır, güneş ışınları ile D vitamini oluşur. Ancak balık yağıyla doğrudan alabiliriz.

E Vitamini —► Kırmızı et, süt ve süt ürünleri, yumurta, tahıl ve tahıl ürünlerinde bulunur. Eksikliğinde kısırlık, karaciğer, kalp ve damar hastalıkları görülür.

K Vitamini —► Kırmızı et, pirinç, karaciğer, mısır, domates, yeşil sebzeler, muz, şeftali ve çilekte bulunur. Kanın pıhtılaşmasını sağlar. K vitamini eksikliğinde kan pıhtılaşmaz. Yaralanmalarda çok kan kaybedilebilir.

Vitaminler, vücudumuzda düzenleyici olarak görev yapar. Vücudun direncini artırarak hastalıklardan korur. Ayrıca vitaminler büyüme, gelişme ve üremede önemli rol oynar.

VİTAMİNLERİN, KARBONHİDRAT , PROTEİN VE YAĞLARIN AYRAÇLARI

AYIRAÇLAR=İNDİKATÖRLER • Çeşitli maddeleri tanımak varlığını anlamak için kullanılan maddelere ayıraç denir. KARBONHİDRAT ekmek,pilav,makarna,unlu yiyecekler,patates,süt,süt ürünleri,meyveler v.b. • Nişasta + İyot Çözeltisi ------- > Mavi - Mor Renk • Nişasta + Lügol Çözeltisi ------- > Mavi - Mor Renk • Glikoz + Benedict Çözeltisi ----ISI----> Kiremit Kırmızısı Renk • Glikoz + Fehling Çözeltisi -----ISI----> Kiremit Kırmızısı Renk • Selüloz + İyotlu Çinkoklorür------------ >Açık Mavi veya Yeşil Renk • Glikojen +İyot Çözeltisi------------------- >Kahverengi-Kırmızı renk PROTEİN et,süt,yumurta,peynir,bakla,fasülye,nohut,mercimek v.b. • Protein + Nitrikasit ---------ISI------- > Sarı Renk • Protein + Biüret -----------ISI------- > Mor - Menekşe Renk • Protein + Fehling Çözeltisi----ISI----->Menekşe Renk • Protein + Lügol ------------ISI--------- > Sarı Renk YAĞLAR içyağı,kuyrukyağı,zeytinyağı,mısıryağı,pamukyağı,ayçiçekyağı,soyayağı,fındık,ceviz,fıstıkyağı • Yağ + Eter ---------------------> Kağıt üzerinde saydam leke • Yağ + Aseton ------------------> Kağıt üzerinde saydam leke • Yağ + Alkol --------------------> Kağıt üzerinde saydam leke • Yağ +Sudan III ----ISI-------> Kırmızı damlacıklar

Su

Canlılar susuz yaşayamaz. Yemek .yemeden 2 hafta yaşayabiliriz ama 'susuz birkaç gün yaşayabiliriz, ı Vücudumuzun % 70'i sudur. Su içerek [Vücudumuzun su ihtiyacını karşılarız. Her gün 1,5 - 2 litre su içmeliyiz. Meyve ve sebzeleri yediğimizde de vücudumuza su alırız. Yazın terleyerek su kaybettiğimiz için daha çok su içeriz.

Su da vitaminler gibi vücudumuzda düzenleyici olarak görev yapar.

Mineraller

Mineralller, vücudumuza yediğimiz yiyecekler ve içeceklerle girer. Vücudumuzda düzenleyici olarak görev yapar.

Nasıl Beslenmeliyiz?

Yaşamımızı sağlıklı bir biçimde sürdürebilmemiz için dengeli ve sağlıklı beslenmeliyiz. Sağlıklı ve dengeli beslenebilmek için de vücudumuz için gerekli olan tüm maddeleri almalıyız. Enerji veren, yapıcı - onarıcı ve düzenleyici besinlerden belli miktarda yemeliyiz.

Bir günde yememiz gereken besin miktarları besin piramidinde gösterilmiştir.

1.Piramitten de anlaşılacağı gibi bir günde  en çok karbonhidrat içeren besinler yemeliyiz.
Böylece vücudumuzun sağlıklı çalışabilmesi için gerekli enerjiyi sağlamış oluruz. Karbonhidrat en çok ekmek, makarna, pilav, unlu mamuller gibi besinlerde bulunur.

2. Karbonhidratlardan sonra en çok tüketmemiz gereken besinler vitaminler ve minerallerdir.  Bu besinler düzenleyicidir. Vücudumuzun hastalıklara karşı direncini
artırır. Sebze ve meyvelerde bolca bulunur.

3. Üçüncü besin grubu ise proteinlerdir. Proteinler yapıcı ve onarıcıdır. En çok süt ve süt ürünleri ile et ve et ürünlerinde, yumurtada bulunur.

4. Enerji verici yağ ve şekerlerden de yeteri kadar almalıyız.

Bu besinlerden yeterli miktarda yediğimizde enerji ihtiyacımızı karşılar, vücudumuzun diğer işleri için gerekli maddeleri almış oluruz. Buna yeterli ve dengeli beslenme deriz. Dengeli beslenmeye diyet de denir. Diyet sözcüğü çoğu zaman yanlış kullanılır.

Dengeli ve yeterli beslenen birinin günlük menüsü aşağıdaki gibi olabilir.

Sabah

1 bardak süt, 1 adet yumurta, 10 adet zeytin, Bir dilim ekmek, 1 domates

Öğle

Balık, Makarna, Salata, Puding

Akşam

Ezogelin çorba,  Salata, Pilav, 2 adet mandalina

Besin maddeleri vücudumuzda eksik olursa vücudumuzun sağlığı bozulur. Özellikle çocuklar, hızlı büyüdüğü için daha çok protein ve karbonhidrat içeren besinler yemelidir. Yeterli ve dengeli beslenmeyen çocuklarda büyüme yavaşlar, vücut sağlıklı çalışamaz.

Hazır Yiyecekler

Besinlerin çeşitliliği, teknolojik gelişmelerin etkisiyle son yıllarda artış göstermiştir. Hazır gıdalarda çoğunlukla koruyucu, renklendirici, tatlandırıcı katkı maddeleri bulunur. Katkı maddeleri besinlerin doğallığını bozar. Bu besinlerden fazla tüketen insanlarda sağlık sorunları yaşanabilir.

Besin maddeleri alırken,

Ø  İçindekiler bölümünde gıda içerikleri ile ilgili açıklamaları incelemeliyiz.

Ø  Paketin üzerindeki son kullanma tarihlerine bakmalıyız. Tazeliğini yitirmiş, bozulmuş yiyecekler sağlığımıza zarar verebilir; besin zehirlenmesine neden olur.

Ø  Gıda maddelerinde <TSE> damgasının olup olmadığına bakmalıyız. Bu damga ürünün kalitesini gösterir.

Ø  Tarım ve Köy işleri Bakanlığı'nın izninin olup olmadığına dikkat etmeliyiz.

Taze Yiyecekler

Sağlığımızı korumak ve sağlıklı yaşamak için taze besinler tüketmeliyiz. Canlı renkli ve diri görünümlü besinler tazedir. Besinleri dokunarak, koklayarak da taze olup olmadığını anlayabiliriz. Meyve ve sebzeleri satın alırken yukarıda anlattığımız özelliklerine bakarak alırız. Bu besinlerin temizliğine dikkat etmeliyiz. Yemeden önce iyice yıkamalıyız. Aksi takdirde vücudumuza bazı mikroplar girerek sağlığımızı bozar.

B. BESİNLERİN SİNDİRİMİ

Besinler Vücudumuzda Nasıl Taşınır ?

Büyüyebilmek ve vücudumuzun sağlıklı çalışmasını sağlayacak enerjiyi üretebilmek için besleniriz. Enerji vücudumuzun her yerinde üretilir: Parmak uçlarımızdan kafamıza kadar... Bu nedenle besinlerin vücudumuzun her yerine taşınması gerekir. Besin, kan aracılığı ile vücudumuzun her noktasına ulaşır.

Besinlerin kana karışabilmesi için çok küçük parçalara ayrılması gerekir. Bu işle görevli organlar, besinleri çeşitli işlemlerden geçirerek kana karışabilecek hâle getirir.

Sindirim

Karbonhidrat, yağ ve protein gibi besinlerin kana karışabilecek hâle gelmesine sindirim denir. Bu işi sindirimde görevli yapı ve organlar gerçekleştirir. Sindirimi doğrudan gerçekleştiren organlar sindirim kanalı adı altında incelenir. Diğerleri ise sindirime yardımcı organlar olarak adlandırılır.

Sindirim Kanalı

Ağız: Ağzımızın içerisinde dil ve dişler vardır.

Dişler, koparıp parçalar ve öğütür.

Tükürük, besinleri ıslatıp kayganlaştırarak kolay yutulmasını sağlar. Ayrıca tükürük bazı besinlerin sindirimini çiğnenirken başlatır.

Dil, besinlerin çiğnenmesine ve yutulmasına yardımcı olur. Yediklerimizi yutağa doğru iterek yutulmasını sağlar. Ayrıca besinlerin tadını da dilimizle alırız.                 

Yutak: Ağızdan sonra gelen boşluktur. Ağızdan gelen lokmaları yemek borusuna iletir. Yutak aynı zamanda soluduğumuz havayı soluk borusuna iletir. Bu anlamda yutak, hava ve besin trafiğini kontrol eder.

Yemek Borusu: Yutaktan mideye kadar uzanır. 20 - 25 cm uzunluğundadır. Özel hareketlerle besinleri mideye taşır.

Mide: Karın boşluğunun üst bölümünde yer alır. Yediğimiz besinler bir süre midede kalır yani mide bir süre besinleri depolar. Kasılıp gevşeme hareketleri yaparak besinleri bulamaç hâline (çorba kıvamı) getirir.

Mide tarafından salgılanan yakıcı ve eritici özelliğe sahip mide öz suyu da besinlerin ezilip bulamaç hâline gelmesine yardımcı olur. Ayrıca besinlerle midemize gelen mikropları öldürür. Çorba kıvamındaki bu karışımı mide, ince bağırsağa gönderir.

İnce Bağırsak Karın boşluğunda yer alır. Değişik salgıların etkisiyle besinler ince bağırsakta emilecek duruma gelir. iyice parçalanan besinler burada kana geçer. Besinlerin yararlı kısımları emilince geriye kalan kısım kalın bağırsağa gönderilir.

Kalın Bağırsak: İnce bağırsakta emilmeyen, işe yaramayan artık maddeler kalın bağırsağa gönderilir. Bu posanın içinde kalan su ve mineraller kalın bağırsakta emilerek kana karışır. Geriye kalan katı hâldeki maddeler d>şk> olarak anüsten atılır.

Adım Adım Sindirim Olayı

1. Besinler, dişler tarafından parçalanarak öğütülür. Tükürük salgısı ile ıslanır, kayganlaşır, yutulacak hâle gelir. Dil ile yutağa doğru itilir.

2. Yutakta, gırtlak kapağı soluk borusunu kapatarak lokmanın yemek borusuna geçmesini sağlar.

3. Besinler buradan yavaş yavaş iner. Mide kapağı açılınca da mideye girer.

4. Kasılıp gevşeyerek ve salgıladığı mide öz suyu ile besinleri bulamaç hâline getirir. Besinler mide çıkış kapısından ince bağırsağa geçer.

5. Çeşitli salgılarla besinler kana karışacak hale gelir, ince bağırsakta ilerlerken besinlerin yararlı kısımları emilerek kana karışır.

6. Posa olan maddelerde kalan su ve minareller kalın bağırsakta emilerek kana geçer, iyice katılaşan posa anüsten dışkı olarak dışarı atılır.

Not: Sindirim, ağızda başlayıp anüste son bulan bir süreçtir.

Sindirime Yardımcı Organlar

Karaciğer ve pankreas sindirici enzimlerle besinlerin sindirimine yardımcı olur. Bu organlar salgılarını ince bağırsağa boşaltarak besinlerin emilimini sağlar.

Sindirim Yapı ve Organlarının Sağlığı

Mide rahatsızlıkları ve sindirim bozukluklarını önlemek için aşağıdaki hususlara dikkat etmeliyiz.

•               Sigara ve alkol kullanmamak

•               Çok acı ve çok ekşi yememek

•               Çok soğuk ya da çok sıcak yeme ve içmeden sakınmak

•               Besinleri iyice temizlemek, bayat yiyecekler yememek

•               Asitli içecekler içmemek

Dişler ve Görevleri

Dişlerimizi besinleri ısırmak, koparmak ve öğütmek için kullanırız. Dişlerimizin şekil ve büyüklükleri birbirinden farklıdır. Ağzımızda görev ve yapılarına göre kesici dişler, köpek ve azı dişleri olmak üzere üç çeşit diş vardır.

•               Kesici Dişler: Üst ve alt çenede dörder tane olmak üzere sekiz kesici diş vardır. Besinleri kesme ve koparma işine yarar. Uçları düzgündür.

•               Köpek Dişleri: Kesici dişlerin sağında ve solunda birer köpek dişi vardır. Alt ve üst çenede toplam dört köpek dişi bulunur. Uçları sivri olup besinleri koparıp parçalama görevi yapar.

•               Azı Dişleri: Girintili çıkıntılı yapılarıyla besinleri öğütür. Köpek dişlerinin sağında ve solunda bulunan iki tanesi küçük azı, diğerleri ise büyük azı olarak adlandırılır. Sekiz alt, sekiz üst çenede olmak üzere on altı azı dişi vardır.

Yirmi Yaş Dişleri: 18-22 yaşlarında çıkar. Akıl dişleri de denir. Alt ve üst çenede ikişer tane bulunur.

Süt Dişleri: Kalıcı dişler 7-8 yaşlarında süt dişleri döküldükçe çıkar. Bebekler 6 aylıkken süt dişleri çıkmaya başlar. 2,5 yaşına kadar 20 süt dişi çıkar. Süt dişleri kalıcı dişlere göre daha küçüktür.

Dişlerin Önemi ve Sağlığı

Dişlerimiz olmasaydı besinleri koparıp parçalayamaz, çiğneyemezdik. Bütün halindeki büyük lokmaları yutmamız çok zor olurdu. Midemiz büyük lokmaları sindirirken zorlanırdı.

Dişlerimiz sağlam olmadığında da besinleri iyi çiğneyemeyiz. iyi çiğnenmeden yutulan besinler bazı sindirim bozukluklarına neden olur. Çürük dişler,

•               Ağız kokusu,

•               Diş ve baş ağrısı,

•               Sindirim sorunlarına neden olur.

Dişlerimizin sağlığını korumak ve güçlendirmek için:

•               Beslenmemize dikkat etmeli, yeterince mineral ve A, C, D vitaminleri almalıyız.

•               Sert cisimleri (fındık, ceviz gibi) dişlerimizle kırmamalıyız. Çok şekerli besinleri ve asitli içecekleri çok tüketmemeliyiz. Çok sıcak ya da çok soğuk yiyecek ve içecekleri yiyip içmemeliyiz. Yemeklerden sonra dişlerimizi fırçalamalıyız.

C. BOŞALTIM

Atık Maddeleri Vücudumuzdan Nasıl Atarız?

Vücudumuzun her yerinde enerji üretilir. Enerji üretilirken atık maddeler oluşur. Bunlardan karbondioksit ve su buharını akciğerler yoluyla soluk vererek dışarı atarız.

Sindirim sonucu oluşan katı atıklar ise bağırsaklar yoluyla anüsten dışarı atılır.

Bunların yanında vücudumuzdan atılması gereken zararlı maddeler ve fazla su boşaltım organları ile dışarı atılır.

Vücudumuzda oluşan atık maddeler dışarı atılmalıdır. Aksi takdirde vücudumuzun işleyişi bozulur.

Boşaltım Organ ve Yapıları

1. Bel hizasında omurganın iki yanında bulunur. Şekilleri fasulyeye benzer. Böbrekler vücudumuzun süzme organlarıdır. Tüm kanımız böbreklerimizden geçerek süzülür. Bu sırada kan zararlı maddelerden temizlenir.

•               Kanın böbreklerde süzülmesi sonucu oluşan idrar bu kanala geçer. İdrar kanal> bu sıvıyı idrar kesesine taşır.

•               Böbreklerden gelen idrar burada toplanır. İdrar kesesi yaklaşık 600 mL idrar toplayabilir.

•               idrar kesesinde oluşturulan basınçla idrar, idrar borusuna pompalanır, idrar buradan dışarı atılır.

Derimiz de terleme yoluyla boşaltıma yardımcı olur. içerisinde su ve madensel tuzlar olan ter derimizdeki gözeneklerden atılır.

Boşaltım Nasıl Gerçekleşir?

Enerji oluşumu sonucu ortaya çıkan zararlı maddeler ve vücudumuzdaki fazla su kana karışır.

*              Kan, böbreklerden geçerek süzülür. Süzme işini böbreklerin iç kısmında bulunan özel süzme cisimcikleri gerçekleştirir. Bir böbrekte bunlardan yaklaşık bir milyon tane bulunur. Bu yolla temizlenen kan kalbe giderek tüm vücuda dağıtılır.

*              Kanın süzülmesi sonucu böbreklerde oluşan zararlı ve ihtiyaç fazlası su, idrar olarak adlandırılır. idrar, idrar kanalı ile idrar kesesine aktarılır.

*              İdrar kesesi dolmaya başlayınca oluşan basınçla tuvalete gitme ihtiyacı hissederiz. idrar buradan idrar borusuna pompalanır. İdrar borusu ile de dışarı atılır.

D. SAĞLIĞA ZARARLI MADDELER

Böbreklerimizin Sağlığını Korumak İçin Nelere Dikkat Etmeliyiz?

Zararlı maddelerin vücudumuzdan atılmasını sağlayan böbreklerimizin vücudumuz için çok büyük bir önemi vardır. Böbreklerimiz işlevini yerine getiremezse vücudumuzda zararlı maddeler birikir ve sağlığımız bozulur.

Böbreklerimizin sağlığını korumak için bol bol su içmeliyiz. Özellikle sıcak havalarda terleyerek çok su kaybettiğimiz için daha çok su içeriz.

idrar vücudumuzdan atılırken acı olursa ya da idrarımız kanlı olursa hemen doktora başvurmalıyız.

Vücudumuzu temiz tutmalıyız. Tuvaletten sonra ellerimizi yıkamalı, sık sık banyo yapmalıyız, iç çamaşırlarımızı değiştirmeliyiz.

Sağlığımızın Düşmanları: Sigara ve Alkol

Sigara ve alkol bağımlılığa neden olan alışkanlıklardır, insanlar, sigara ve alkol kullanmaya alıştıklarında bunlardan kurtulmakta oldukça zorlanırlar.

Sigaranın Bireye ve Topluma Verdiği Zararlar

Tütünden yapılan sigaranın içinde yaklaşık 4000 tane zararlı madde vardır. Bu maddelerden nikotin bağımlılığa neden olur. Karbonmonoksit gazı da bu maddelerden biridir.

Sigara;

•               Solunum yollarını tahriş ederek bronşit ve astım gibi hastalıklara,

•               Akciğer ve gırtlak kanserlerine,

•               Kalp ve damar hastalıklarına,

•               Mide hastalıkları ve sindirim bozukluklarına neden olur.

Yapılan araştırmalar sigaranın insan ömrünü azalttığını göstermiştir.

Sigara içenler, yalnızca kendilerine değil, çevrelerindeki insanlara da zarar verirler. Pasif içici olarak adlandırılan bu insanlar sigara içenler gibi sigaradan zarar görürler. Bunlar genellikle bebekler ve çocuklardır. Pasif içicilerde nefes darlığı, öksürük ve boğazda yanma rahatsızlıkları görülür.

Sigaradan çıkan dumanlar havayı, atılan kül ve izmaritler de çevreyi kirletir.

Sigara almak için harcanan paralar hem kişilere hem de ülke ekonomisine zarar verir.

Alkolün Zararları

Alkol, vücudumuzda alkol sorununa neden olur. Çok alkol alan insanlar, yürümede ve konuşmada zorluk çekerler.

Alkollü insanlar kendilerini kontrol edemedikleri için davranışlarıyla çevrelerini rahatsız ederler.

Alkollü araç kullanan sürücüler, trafik kazalarına ve kazalar sonucunda insanların yaralanmasına ya da ölümüne neden olurlar.

Sürekli alkol kullanan insanların karaciğer, mide, bağırsakları kalp, beyin ve sinirleri zarar görür. Alkol de sigara gibi bağımlılık yapar. Alkol bağımlılığı bir hastalıktır. Kurtulmak için tedavi görmek gerekir.

Alkol kullanımı aile ve ülke ekonomisine de zarar verir.

Sağlıklı Yaşam İçin Neler Yapmalıyız?

Sağlığımızı korumak için,

•               Sigara ve alkol kullanmamalıyız.

•               Sigara içilen ortamlardan uzak durmalıyız.

•               Düzenli spor yapmalıyız.

Spor, vücudumuzun dayanıklılığını artırır. Böylece sağlıklı ve dinç kalırız.