5. Sınıf Sosyal Bilgiler Kültürümüz Zenginliğimizdir Konu Anlatımı

KÜLTÜRÜMÜZ ZENGİNLİĞİMİZDİR

Kültür: Bir toplumda nesilden nesle aktarılan yaşatılan; gelenek, görenek, inanış, düşünce ve sanat varlıklarının tümüdür.

Uzun zamandan beri geçerli olan kültürel kurallara “gelenek”, geleneklere uygun hareket etmeye ise “örf” denir. Gelenek, görenek, örf, adet toplumumuzun yazısız kurallarındandır. Yemek ve sofra düzenleri, misafir karşılama, uğurlama, bayram ziyaretleri, törenler geleneklerimizden bazılarıdır. Türkiye’nin kültürel yapısı, tarihinin derinliklerinden gelen çok zengin ve çeşitli kültürlerin birikiminden oluşmuştur.

Türkiye’nin kültürel yapısı, tarihinin derinliklerinden gelen çok zengin ve çeşitli kültürlerin

birikiminden oluşmuştur. Ülkemiz yedi coğrafi bölgeye ayrılmıştır. Kültür, ülkeden ülkeye değişebileceği bir ülke içinde bölgeden bölgeye hatta yöreden yöreye de değişebilir. Birbirine komşu olan iki köy arasında bile konuşma şivesi, düğün ve nişan geleneği, giyim ve kuşam şekli gibi az ya da çok kültürel farklılıklar olabilir.

 Ege Bölgesi’ndeØ zeybek oynanırken Karadeniz Bölgesi’nde horon oynanır.

 Ege Bölgesi’nde zeytin bol miktarda yetiştirildiğinden bu durum yemeklerine de yansımıştır. YemekleriØ

genellikle zeytinyağlı ve bitki ağırlıklıdır. Karadeniz Bölgesi’nde ise yemekleri genellikle tereyağlı ve

balık ağırlıklıdır.

Ülkemizde bölgeler arasında giyim kuşam, şive, beslenme alışkanlıkları, kültürel farklılıktan

kaynaklanır. Kültürel farklılıklar, ülkede kültürel çeşitliliğin oluşmasına neden olur.

Yöreler arasındaki bu kültürel farklılıkların sebepleri şunlardır:

ü Türkiye’nin yeri, coğrafi konumu,

ü Eğitim,

ü Yüzey şekilleri, 

ü İklimi ve bitki örtüsü kültürelhttp://www.bilinmeyennamrun.com/FileUpload/bs174831/File/sanat_(25).jpg

Karadeniz Bölgesi’nde bol ormanlık yapısı ve yağmurlu olmasından dolayı köy evleri ağaçtan yapılır.

Evlerde çatı bulunur. Bölgenin iklimi ve bitki örtüsü insanların yaşamına, barınma ve beslenmesine etki eder.Yöreler arasında farklı ev tipi ve yemek çeşitleri görülür.

Hayvancılıkla uğraşan Doğu Anadolu Bölgesi’nde daha çok et yemekleri yapılır.

Balıkçığın yaygın olduğu Karadeniz Bölgesi’nde ise balıklı yemek türleri yapılır. Bazı yemeklerimiz ve tatlılarımız adeta bulunduğu bölge ile özdeşleşmiştir. Mantı denince akla Kayseri, Oltu Kebabı ya da Cağ kebabı denince Erzurum akla gelmektedir. Ya da Karadeniz’inhamsili pilavı, Gaziantep’in baklavası, Kahramanmaraş’ın dövme dondurması, Mersin’intantuni ve cezeryesi o yöreyle özdeşleşmiştir.

* Türkülerimiz kültürümüzün öğelerinden biridir. Her yörenin ayrı türküsü ayrı ezgisi vardır. Ülkemiz insanı acısını, sevincini, yiğitliğini türkülerle anlatmıştır.

* Oyunlarımız kültürümüzün unsurlarındandır. Oyunlar birliğin, beraberliğin simgesi ve neşesidir.

Ankara’da misket Karadeniz’de horon

Ege’de zeybek Trakya’da çiftetelli ve hora

Artvin’de atabarı Akdeniz’de kaşık

Sivas’ta halay Erzurum’da bar

Edirne’de karşılama

* Kıyafetlerimiz: Kültürümüzün unsurlarındandır. Yöresel kıyafetlerimiz inançlarımızı ve geleneklerimizi yansıtır. Yöresel giysilerde bölgeler arasında farklılıklar vardır. İklim, giysi seçiminde etkilidir. Bindallı, yemeni, şalvar, cepken vb.

* Tarihi evlerimiz: Yaşam biçimimizin göstergesidir. Ege Bölgesi’nde yazlar çok sıcak olduğundan evler kesme taştandır ve beyaza boyanır. Karadeniz Bölgesi’nde yağmurun sık yağması ve ormanın bol olmasından dolayı köy evleri ağaçtan yapılır. Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde ise yazın serin, kışın sıcak olan kubbeli toprak evlerde yaşanır. Orman olmadığı için evler topraktan yapılmıştır. Evlerin bir kısmı çatısızdır.

* Yemeklerimiz: Ülkemizin her yöresinin ekonomik imkânları ve geçmişten gelen alışanlıkları, kendine has yemek türlerinin oluşmasında etkili olmuştur.

Hatay’ın künefesi Afyon’un kaymağı Kayseri’nin pastırması

İzmit’in pişmanyesi Bursa’nın İskender kebabı Van’ın otlu peyniri

Balıkesir’in hoşmerimi Mersin’in tantunisi Gaziantep’in baklavası

Maraş’ın dondurması Adana’nın kebabı Karadeniz’in hamsisi

Ege’nin zeytinyağlı yemekleri Erzurum-Cağ kebabı Nevşehir-Gözleme

Kayseri-Mantı Şanlı Urfa-Çiğ köfte

Kültürel zenginliğimizin bir başka kanıtı da mimari eserlerimizdir. Evler, köprüler, saraylar vb. gibi eserler tarihimizin tanıklarıdır .Geçmişle günümüz arasında köprü olan bu eserler Türk mimarisinin en güzel örneklerini oluşturmaktadır. Bu kültürel öğelerimizin korunması ve gelecek kuşaklara aktarılması hepimizin görevidir.Bu doğrultuda ülkemizin çeşitli bölgelerinde geleneksel Türk evleri koruma altına alınmıştır.Safranbolu, Beypazarı,Amasya evleri birer müze konumundadır.

*El Sanatlarımız: Binlerce yıllık geçmişe sahip olan Anadolu, geçmişi kadar zengin ve çeşitli el sanatları geleneğine sahiptir. El emeği ve göz nuruyla oluşturulan el sanatlarımıza, Anadolu insanının duyguları yansımıştır.

Adıyaman- Kilim Gaziantep-Bakırcılık Isparta-Halı

Siirt-Battaniye Kütahya-Çinicilik Afyon-Mermercilik

Kastamonu-Baston Erzurum-Oltu taşı tespihi Nevşehir-Çömlekçilik

Eskişehir-Lületaşı

*Önemli Kişilerimiz

Ülkemizde bazı şehirler, ünü dünyaya yayılmış Türk büyükleri ile tanınmıştır. Bu kişilerin ortaya koydukları eserler ve düşünceler tüm insanlığın beğenisini kazanmıştır. Bunların en önemlileri şunlardır:

Mevlana, Evliya Çelebi, Yunus Emre, Nasreddin Hoca, Hacı Bektaş-ı Veli

*Ortak Sevinçlerimiz:

- Asker uğurlama; askerlik çağına gelen gençler törenle askere gönderilir ve dönüşünde karşılanır.

- Dini bayramlar; birlik ve beraberliğimizin güçlendiği, toplumsal dayanışmanın kuvvetlendiği günlerdir. (Kurban ve Ramazan Bayramları).

- Milli bayramlarımız; yurdumuzun düşman işgalinden kurtuluşu ve Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşunun sembolüdür. (30 Ağustos Zafer Bayramı, 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı).

- Düğünlerimiz; akrabaların, komşuların, arkadaşların bir araya geldiği eğlenceli ve mutlu günlerimizdir.

Mevsimlik Bayramlarımız, Şenliklerimiz, Festivallerimiz; Yaz aylarında yaylalarda çeşitli

eğlenceler düzenlenir. Hıdrellez günü piknik yapılır. Nevruz’da büyük ateşler yakılır ve üzerinden atlanır.