7. Sınıf Fen Ve Teknoloji 2. Ünite Kuvvet Ve Hareket Konu Anlatımı Ders Özeti

KUVET VE HAREKET

 YAY

·         Yaylar esnek cisimlerdir. 

·         Üzerine kuvvet etki ettiğinde şekli değişebilen, kuvvet ortadan kalktıktan sonra tekrar eski haline dönebilmektedir.

·         Yaylar sıkıştırılabilir

·         Yaya uygulanan kuvvete karşı yayda uygulanan kuvvete zıt yönde bir itme kuvveti uygular

iŞ
Bir kuvvet cisme uygulandığı doğrultuda yol aldırabiliyorsa fiziksel anlamda iş yapılır.

iş yapılabilmesi için;

1.Kuvvet gerekli

  2.Kuvvet doğrultusunda cismin yol alması gereklidir

ENERJİ
Bir cismin iş yapabilme yeteneğine enerji denir. İş yapabilmek için enerjiye ihtiyaç vardır. Bir cisim üzerinde iş yapıldığında o cisim enerji kazanır. İşin birimi Joule olduğuna göre enerjinin birimi de Jouledür

Enerji çeşitleri:


1) Kinetik Enerji:
Hareket eden cisimlerin sahip olduğu enerjiye hareket enerjisi ya da kinetik enerji denir. Canlı veya cansız hareket eden her varlığın kinetik enerjisi vardır. Bu varlıklar duruyor ise kinetik enerjileri yoktur.
     Kinetik enerji;

·         Cismin süratine bağlıdır. Cismin sürati artıkça kinetik enerjisi de artar, cismin sürati azaldıkça kinetik enerjisi de azalır.

·         Cismin kütlesine bağlıdır. Cismin kütlesi artıkça kinetik enerjisi de artar.

2) Çekim Potansiyel Enerjisi:

Cisimlerin konumlarından dolayı sahip oldukları enerjiye çekim potansiyel enerji denir. Konumlarından dolayı sahip olduğu enerji bünyelerinde sahip oldukları enerjidir.

      Potansiyel enerji;

·         Cismin yerden yükseklğine bağlıdır. Yerden yükseklik arttıkça potansiyel enerjide artar.

·         Cismin kütlesine bağlıdır. Cismin kütlesi artıkça potansiyel enerjisi de artar.

3) Esneklik Potansiyel Enerjisi:

Esnek cisimlerin sıkışma ve gerilme sonucu sahip oldukları enerjiye esneklik potansiyel enerjisi denir.

       Esneklik potansiyel enerjisi;

·         Kullanılan cismin esneklik özelliğine,

·         Esnek maddenin sıkışma veya gerilme miktarına bağlıdır.

Enerji Dönüşümleri

Enerjinin, kimyasal enerji, kinetik enerji, potansiyel enerji, ısı enerjisi ve elektrik enerjisi gibi çeşitleri vardır. Enerji bir türden başka bir türe dönüşebilir.

Kömürün soba ya da kalorifer kazanında yakılarak ısı enerjisi elde edilir.

İnsanlar besinlerden aldıkları enerjiyi vücutlarında depolar ve bir iş yaptıklarında bu enerji kullanarak iş yaparlar.

Elektrik enerjisi lambalar yardımıyla ışık enerjisine, ütü, klima ve ısıtıcı yardımıyla ısı enerjisine, motor yardımıyla hareket enerjisine dönüşür.

Enerji kaynaklarını iki gruba ayırabiliriz.

1-Yenilebilen enerji kaynakları: tükenmeyen enerji kaynağıdır. Güneş enerjisi, rüzgâr enerjisi, akarsu ve dalga enerjisi yenilebilen enerji kaynaklarıdır.

2-Yenilenemeyen enerji kaynakları: yenilenemeyen yani bir süre sonra tükenecek olan enerji kaynaklarıdır. Bunlar petrol, kömür, doğal gaz

Basit Makineler

İşlerimizde kolaylık sağlayan bir ya da iki parçadan meydana gelen araçlara basit makine denir.
Basit makinler;

Uygulanan kuvvetin büyüklüğünü ve yönünü değiştirerek iş yapma kolaylığı sağlar.

Hiçbir makinede işten kazanç olmaz

 1A Kaldıraçlar

 

Destek noktası da denen sabit bir nokta etrafında dönebilen cisimlere kaldıraç denir.

2) Makaralar:

i-Sabit Makara

Kendi çevresinde dönebilen yer değiştirme hareketi yapmayan makaradır.

Sabit makarada yükün ağırlığı uygulanan kuvvetin büyüklüğüne eşittir  

 

ii. Hareketli Makara

Hem kendi çevresinde dönebilen hem de yüke bağlı olduğu için yükle beraber hareket edebilen makaradır

3) Eğik Düzlem:

Eğik düzlemin boyu arttıkça cisme uygulanan kuvvette o kadar azalır.

4)Dişliler:

Bir eksen etrafında dönebilen silindir şeklindeki çarklardır.

NOT: Dişlilerde;

Dönme sayısı yarıçap ile ters orantılı olarak değişir.

Dönme sayısı diş sayısı ile ters orantılı olarak değişir

5) Vidalar

Üzerinde küçük eğimli diş bulunan silindire vida denir

Sürtünme Kuvveti
Sürtünme kuvveti diğer kuvvetlerden biraz farklıdır. Bir kuvvet duran bir cismi harekete geçirebilir ama sürtünme kuvveti hareket sağlayamaz. Sürtünme kuvveti için durduran kuvvet diyebiliriz.Sürtünme kuvvetinin durdurucu veya yavaşlatıcı etkisi olduğuna örnek olarak;
Otomobillerin fren yapması,
Ayakkabıların altının tırtırlı olmasının kaymayı engellemesi,
Paraşütün düşüş hızını azaltması,
Yuvarlanan topun bir süre sonra durması,
Haltercilerin ellerine sürtüğü tozun kaymayı engellemesi

1. Aşağıda bulunan aynı büyüklükteki toplardan hangisinin kinetik enerjisi en büyüktür?

2.

Kütlesi 2 kg olan cisim aşağıya doğru düşerse hangisi azalır?

a. Kinetik enerji       b. Kütle         c. Potansiyel enerji        d. Hız

3. Küçük çocuğun, büyük çocuğu kaldırabilmesi için

ne yapılmalıdır?

a. Destek büyük çocuğa doğru kaydırılmalı

b. Destek küçük çocuğa doğru kaydırılmalı

c. Küçük çocuk desteğe doğru yürümeli

d. Daha kalın çubuk kullanılmalı

4.

Yukarıda ağırlık-uzama miktarı grafiği verilen yay ile ilgili aşağıda verilen 1-2-3’inci soruları yanıtlayınız.

1. 30N’luk kuvvet yayı kaç cm uzatır?

a. 2                         b. 4                         c. 6                         d. 8

2. Yayın 4cm uzaması için kaç Newtonluk kuvvet gerekir?

a. 10                       b. 20                      c. 30                       d. 40

3. Yaya 60N’luk kuvvet asılırsa yay kaç cm uzar?

a. 6                         b. 8                         c. 10                       d. 12