Ömer Seyfettin'in Hayatı Ve Eserleri - Proje Ödev

ÖMER SEYFETTİN ( 1884 - 1920 )

ÖMER SEYFETTİN

     Türk edebiyatının önde gelen hikâye yazarlarındandır. Türkiye kısa hikâyeciliğinin kurucu ismidir. Ayrıca edebiyatta Türkçülük  akımının kurucularındandır. Türkçede sadeleşmenin savunucusudur. Kısa ömrüne pek çok eser sığdırmıştır.

     28 Şubat 1884'te Gönen'de doğdu. 6 Mart 1920'de İstanbul'da henüz 36 yaşındayken yaşamını yitirdi. Çağdaş Türk öykücülüğünün ile "Milli Edebiyat Akımı"nın kurucularından. Kafkas göçmenlerinden Yüzbaşı Ömer Şevki Bey'in oğludur. Öğrenimine Gönen'de başladı. Babasının görevi nedeniyle sürekli yer değiştirmemeleri için annesiyle birlikte İstanbul'a gönderildi. 1892'de Aksaray'daki Mekteb-i Osmaniye'ye yazdırıldı. 1896'da Eyüp'teki Baytar Rüşdiyesi'ni bitirdi. Edirne Askeri İdadisi'nden sonra 1903'te İstanbul'da Mekteb-i Harbiye'den mezun oldu. Mülazım (teğmen) rütbesiyle orduya katıldı. İzmir Zabitan ve Efrat Mektebi'nde bir süre öğretmenlik yaptı.

     1908'de merkezi Selanik'te olan 3'üncü Ordu'da görevlendirildi. 1911'da ordudan ayrıldı. Ama Balkan Savaşı çıkınca tekrar askere alındı. Sırp ve Yunan cephelerinde savaştı. Yanya Kalesi'nin savunması sırasında Yunanlılara esir düştü. Bir yıl süren tutsaklıktan sonra İstanbul'a döndü. Kısa bir süre "Türk Sözü" dergisinin başyazarlığını yaptı. 1914'te Kabataş Lisesi'ne edebiyat öğretmeni olarak atandı. Ölümüne dek bu görevi sürdürdü. Yazmaya Edirne'deki öğrenciliği sırasında başladı. İlk şiiri "Hiss-i Müncemid" "Ömer" imzasıyla 1900'de "Mecmua-i Edebiye"de yayınlandı. İlk öyküsü "İhtiyarın Tenezzühü" 1902'de Sabah gazetesinde yer aldı. İzmir ve Makedonya'da görevliyken yazdığı şiir, öykü ve makaleler çeşitli dergilerde çıktı. Askerliğe ara verdiği dönemde ise yazıları "Rumeli" gazetesi ve çeşitli dergilerde yayınlandı.

     Selanik'te yayınlanan "Genç Kalemler" dergisindeki yazılarıyla ünlendi. Derginin ikinci dizisinin ilk sayısında Nisan 1911'de yayınlanan "Yeni Lisan" başlıklı yazısı "Milli Edebiyat" akımının başlangıç bildirgesidir.

     Yazılarında, yalın, halkın konuştuğu ve anladığı bir dil kullanmak gerektiğini savundu. Türkçe'nin kendi kurallarına uygun yazılmasını, Arapça ve Farsça sözcüklerden arındırılmasını istedi. Milli Edebiyat akımının öncülüğünü Ziya Gökalp ve Ali Canip Yöntem'le birlikte sürdürdü.

     1'inci Dünya Savaşı yıllarında "Yeni Mecmua"da yayınlanan öyküleriyle ününü iyice yaygınlaştırdı. Öykülerini kişisel deneyimlerine, tarihsel olaylara ve halk geleneklerine dayandırdı. Günlük konuşma dilini kullanması, öykülerine canlı ve etkileyici bir özellik verdi. Çok değişik konular işledi. Bunları anlatırken yergiye, polemiğe, komik durumlara ve toplumsal yorumlara da yer verdi.

Ömer Seyfettin, olay ya da Maupassant tarzı öykücülüğün kurucu ismidir. Öykülerinde büyük oranda realizm etkisinde olduğu görülmektedir. Öykülerindeki kahramanlar için çok yönlü ve derin bir psikolojik çözümleme yapmamıştır. Öykülerinde anlatımı daha etkili kılmak için efsanelerden, atasözlerinden, deyimlerden ve halk hikâyelerinden sık sık faydalanır. Öyküleri genellikle sürpriz bir sonla bitmektedir.

     Ölümünden sonra 1926'da öykülerini önce Ali Canip Yöntem derledi. Ardından Ahmet Halit Kitabevi 1936'da bir derleme yaptı. 1950'den sonra Şerif Hulusi, öykülerini yeniden gözden geçirip 10 cilt halinde yayınladı. Rafet Zaimler Yayınevi 1962'de 30 öykü daha ekleyerek 11 ciltlik bir külliyat halinde yayınladı.

    

       Son olarak Bilgi Yayınevi, "Bütün Eserleri" adıyla tüm öykülerini 16 kitapta topladı. Kahramanlar, Bomba, Yüksek Ökçeler, Yüzakı, Yalnız Efe, Falaka, Aşk Dalgası, Beyaz Lale, Gizli Mabet bu dizideki öykü kitaplarından bir bölümü.

İnceleme kitaplarında "Tarhan", "Ayın Sin" rumuzlarını kullandı.

ESERLERİNE İLİŞKİN DEĞERLENDİRMELER

Bahar ve Kelebekler: Genç Kalemler ’de yayımlanan öykülerinden biridir. Yeni Lisan makalesinde ortaya koyduğu hususları örnekleyen kullanımlar içermesi açısından önemlidir. Yani “yeni lisan” konusunda dile getirdiği teorinin pratiğe dönüşmüş halidir.

At: 1908'de yayımlanmıştır. Ömer Seyfettin öykücülüğünün ana hususları ihtiva eden karakteristik metinlerden biridir.

ÖMER SEYFETTİN'İN ÖYKÜLERİNDEKİ ANA HUSUSLAR:

·         Yirminci yüzyılda yaşama şuuru ve gerçekçilik

·         Mazi ve kahramanlık hasreti

·         Duru bir Türkçe

·         Buruk bir mizah

Öyküleri Şu Alt Başlıklar Etrafında Ele Alınabilir:

Tarihî hikâyeler

     Peçevi Tarihi başta olmak üzere Ömer Seyfettin bir dizi konusunu tarihten alan hikâye yazmıştır. Bu hikâyelerin amacı, Türk devletinin güçlü yönlerini öne çıkarmaktır. Devlet adamları, askerler bu öykülerin ana kadrosunu oluşturmaktadır.

·         Başını Vermeyen Şehit :  Konu, Peçevi Tarihi’nde geçen manzum bir destandan alınmıştır.

·         Kütük

·         Vire

·         Ferman

·         Kızılelma Neresi?

·         Pembe İncili Kaftan

Balkanlar İle İlgili Hikâyeler

     Balkanları iyi bilen Ömer Seyfettin, bir kısmı da kendi başından geçen hikâyeler kaleme almıştır. Ömer Seyfettin, Balkan Savaşı sırasında orduya çağrılmış, o günlerde kısa kısa yazdığı günlükleriyle o günlerin iç burkan acı şartlarını ortaya koymuştur. En acı olayları; keskin ve kısa ifadelerle anlatan bu rûz-nâme, Balkan Savaşı hakkındaki önemli belgelerden biridir. Yunanlılara esir düşen Ömer Seyfettin, Nafliyon kasabasında 10 ay kadar kalmış ve 15 Kasım 1913’te esaretten kurtulmuştur.

·         Bomba

·         Beyaz Lale

·         Nakarat

·         Hürriyet Bayrakları

Çanakkale Savaşı ile İlgili Öyküler

·         Çanakkale’den Sonra

·         Mefkûre

·         Aleko Bir Çocuk

·         Kaç Yerinden

Çocukluk ve Gençlik Hatıralarından Yola Çıkarak Yazdığı Öyküler

·         İlk Namaz

·         Anda

·         Kaşağı

·         Falaka

Masal ve Fanteziler

·         Kurumuş Ağaçlar

·         Herkesin İçtiği Su

·         Üç Nasihat

Türkçülük Düşüncesini Telkin Etmek Üzere Yazmış Olduğu Öyküler

·         Primo Türk Çocuğu

·         Ashab-ı Kehfimiz

Önemli Açıklama

Ömer Seyfettin’in Efruz Bey ve Ashab-ı Kehfimiz adlı eserleri kimi kaynaklarda roman, kimi kaynaklarda ise uzun hikâye olarak adlandırılmaktadır. Son yıllarda yapılan araştırmalara göre bu eserler Batı edebiyatında örnekleri görülen novella bağlamında değerlendirilmelidir.

·         Ömer Seyfettin bizzat kendisi Ashab-ı Kehfimiz için “İçtimaî bir roman” değerlendirmesini yapmıştır.

·         “Ashab-ı Kehfimiz” ve “Hürriyet Bayrakları” adlı eserler, Osmanlıcılık ideolojisinin iflas ettiği ana fikrine dayanmaktadır.

·         Ömer Seyfettin kendi edebiyat dünyasını değerlendirdiği bir yazısında gerçekçiliği Baha Tevfik’ten; sade dili ise Maupassant ve Türkçü Necip'ten öğrendiğini dile getirmiştir.

Efruz Bey

     Ömer Seyfettin Efruz Bey tipiyle, 1910-1918 arasında ülkenin düşünce ve siyaset alanında öne çıkan, biraz gösteriş budalası, yarı aydın ve kendilerini soylu sanan birtakım tanınmış kişileri karikatürize etmiştir.

Diğer Eserleri

·         Şiir: Ömer Seyfeddin’in Şiirleri

·         Oyun: Mahcupluk İmtihanı

·         Çeviri: İlyada ve Odyseissa (Tam bir çeviri değildir!)

ÖMER SEYFETTİN'İN ESERLERİ

ŞİİR: 

·         Ömer Seyfettin'in Şiirleri (1972, Fevziye Abdullah Tansel derlemesi)

ROMAN:

·         Ashâb-ı Kehfimiz (1918)

·         Efruz Bey (1919)

·         Yalnız Efe (1919, 1988)

İNCELEME:

·         Milli Tecrübelerden Çıkarılmış Ameli Siyaset (1912)

·         Yarınki Turan Devleti (1914)

·         Türklük Mefkûresi (1914)

·         Türklük Ülküsü (ilk 3 kitap bir arada ölümünden sonra, 1975)

ÖYKÜLERİ

v Acaba Ne İdi? v Acıklı Bir Hikâye v Aleko v And v Kaşağı v Aşk Dalgası v Aşk ve Ayak Parmakları v Apandisit v At v Ayın Takdiri v Ay Sonunda v Baharın Tesiri v Bahar ve Kelebekler v Balkon v Başını Vermeyen Şehit v Bekarlık Sultanlıktır v Beyaz Lale v Beynamaz v Birdenbire v Binecek Şey v Bir Hatıra v Bir Hayır v Bir Kayışın Tesiri v Bir Temiz Havlu Uğruna v Bir Vasiyetname v Bit v Bomba v Büyücü v Cesaret v Çanakkale'den Sonra v Çakmak v Çirkinliğin Esrarı v Dama Taşları v Devletin Menfaait Uğruna v Diyet v Dünyanın Düzeni v Düşünme Zamanı v Eleğimsağma v Elma v Efruz Bey v Falaka v Ferman

v Fon Sadriştayn’ın Karısı v Fon Sadriştayn’ın Oğlu v Forsa v Gizli Mâbed v Gürültü v Havyar v Hafiften Bir Seda v Horoz v Hürriyet Bayrakları v İffet v İki Mebus v İlk Cinayet v İlk Düşen Ak v İlk Namaz v İnsanlık ve Köpek v İrtica Haberi v Kaç Yerinde v Kaşağı v Kerâmet v Kıskançlık v Kızıl Elma Neresi? v Koleksiyon v Korkunç Bir Ceza v Kumrular v Kurbağa Duası v Kurumuş Ağaçlar v Külah v Kütük v Lokanta Esrarı v Makul Bir Dönüş v Mehdi v Mehmaemken v Memlekete Mektup v Mermer Tezgâh v Miras v Muayene v Muhteri v Müjde v Nakarat v Namus v Nasıl Kurtarmış? v Nadan

v Nezle v Niçin Zengin Olmamış? v Nişanlılar v Nokta v Öpücüğün İlkel Biçimi v Pamuk İpliği v Pembe İncili Kaftan v Perili Köşk v Pireler v Primo Türk Çocuğu v Ruzname v Rüşvet v Rütbe v Sivrisinek v Şefkate İman v Tarih Ezeli Bir Tekerrürdür v Tavuklar v Teke Tek v Terakki v Teselli v Topuz v Tos v Tuhaf Bir Zulüm v Tuğra v Türbe v Türkçe Reçete v Uçurumun Kenarında v Uzun Ömer v Üç Nasihat v Velinimet v Vire v Yalnız Efe v Yeni Bir Hediye v Yemin v Yuf Borusu Seni Bekliyor v Yüksek Ökçeler v Yüzakı v Zeytin Ekmek v Akşam Sefası v Yiğit Çocuk v Okul Çocuğu v Bir Çocuk Aleko